Dikta-otokrat yönetimlerinin bir özelliği de maceraperestliğidir. Zira tek adam rejimleri, hele de uzun süre iktidarda kalmışlarsa, kabadayı gibi düşünmeye başlarlar. Bir suikastin arka arkaya Birinci Dünya Savaşını başlatma sebebi, Avrupa'yı saran ve artık iyive çürümüş olan monarşilerdi. Hiç bir kral, yiğitliğine leke sürdürmek istemedi, gerçi çekilmedi ve savaş başladı. İkincisinide de aynı kabadayı kişiliğinde olan diktatörler başlattı. 20. ve 21 yüz yılın pek çok diktatörü asker olmadığı halde, hep ünüforma ile gezdi ve üniforma ile pozlar verdi. Başkomutanlık ünvanlarını zevkle kullandılar. Pek çoğunun başkumandanlığı, orduyu yönetmekten çok, orduyu kullanarak ülkeyi nasıl maceralara sürükleneceğine karar vermekten ibarettir. Saddam Hüseyin mesela, hiç askerlik yapmamış, sırtından ünüformayı da hiç çıkarmamıştır. Ülkesini İran, Kuvey, A.B.D ile savaşa sokmuş, bir ara elindeki fi tarihinden kalma, Sovyet yapımı Scud füzelerini İsrail'e fırlatmayı akıl etti. İran, ciddi ciddi hedef tespiti yapıyor, Mosad merkezini, Microsoft tesisini falan vuruyor; Saddam körlemesine sallardı. Küçücük İsrail coğrafyasına büyük hasarlar vermişti, zira o zamanlar Demir Kubbe yoktu, Saddam'dan sonra inşa edildi.
Sadece Saddam yada Arap coğrafyası değil, dikta-otokrasi olan her ülkede siyaset, maceraya döner. Yeterince denetlenmeyen liderler, zamanla delirip, gerçeklikten uzaklaşır. Yetki paylaşımını da bırakırlar. Ülke ellerinde oyuncak olur, savaş, içsavaş, yıkımlar vesaire. Bazıları da savaşamaz, savaşmayı göze alamaz yada savaştan dersini almıştır. Bu sefer de çılgın inşaat projelerine girişir. Bunlar ilk başta pratik ihtiyaca yönelik işlerken, daha sonra hiç birişlevi olmayan inşaatlara döner. Bol bol yeni kamu binaları yapılır. Dış politikada ise sürekli gel-gitler vardır. Diğer ülkeler, özellikle komşular, bir dost, bir düşman, en nihayetinde hepsi düşman olur.
Maceraperest siyaset, geri kalmış, okuma-yazması az ve demokrasi kültürü olmayan ülkelerde yaygındır. Sebebi en temelde din ve dinlerin kendini adama kültürüdür bence. Manastıra, tekkeye saklananları, hayatını Allah'a adamış sanmak, tarikat üyelerini daha dindar sanmak hatasıdır. Bunun ileri dereceside radikal ve ani kararlar, cesaretmiş gibi görülür.
Konuyu son günlerin (2025 Haziran itibarı ile) konusu olan son sözde çözüm sürecininin macera oluşuna getireyim. Tekrar tekrar Saddam ile anlaşan, Amerika yada İran isteği ile isyan çıkaran Irak Kürtlerine benziyorlar. Her seferine Amerika, İran ve Saddam'ın ihanetine uğradılar. Bu son çözüm sürecimsi dönemin sonu, baştan belli değil mi?
Temel sorun, hafıza sorunu. Cumhuriyetin ilk yıllarında olanları çok iyi hatırlayan ve her fırsatta ana muhalefeti suçlayan Kürt siyasetçliler, bir kaç yıl önce olanları neden hatırlamıyor yada hatırlamazdan geliyor. Kolbani düştü düşecek diyen şahsın ağzından sular akmıyor, geriden Erol Taş, Hayati Hamzaoğlu kahkahaları gelmiyor muydu? Şehirde pek çok kadın ve çocuk, şu anki Suriye'yi yöneten grupların katliamını beklemiyor muydu? Şu an Suriye'li Kürtler de her an tetikte değil mi? Ana muhalefetin cumhurbaşkanı adayını üç aydır delilsiz ve iddanamesiz hapiste tutan ve pek çok belediye başkanına benzer muameleler yapan iktidar, gerçekten barış istiyor olabilir mi? İktidarın diğer ortağının geçmişinde Maraş-Çorum katilamları yok mu? Bu parti yada parti yandaşı-sempatizanı kalemler, seksen öncesi yada 12 eylül öncesi denen durum için bir özeleştiri yapmış mıdır?
Azınlık liderleri, azınlıkları maceraya atmamalıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder