12 Eylül 2022 Pazartesi

AĞIR KONUK, ÖRNEK ÜLKE; FİNLANDİYA



Rusya, Ukrayna'yı işgal etmeye karar verip, savaş çıkarınca, NATO denen askeri örgütü genişlemeye karar verdi. İki kuzeyli üye adayı var; İsveç ve Finlandiya. Herkesin dikkati silah ve çelik başta olmak üzere, Avrupa'nın mülteci konuk ülkesi İsveç'in üzerinde. Oysa bence asıl ağır konuk olan Finlandiya'yı gözden kaçırıyoruz.
Finlandiya, bir kuzey Avrupa ülkesi olarak, bir Slav, İskandinav ya da Germen ülkesi değil. Estonya ve Macaristan gibi Ural milleti ve Macarca ve Estonca ile beraber, Türkçe'nin uzaktan akrabası.  bu diller,Türkçülerin zannettiği kadar Türkçe'ye yakın diller değiller, özellikle de Fince ve Estonca.  Üsteilk Türkiye Türkçesinin yüz yıllarca Arapça, Farsça ve Yunanca olmak üzere, ön Asya dillerinin istilasına uğraması gibi, Ural dilleri de, Slav, İskandinav ve Alman dillerinin istilasına uğramış. Bir Türkün, Fince ya da Macarca öğrenmesi, Azerice ya da Özbekçe öğrenmesi kadar kolay değil anlayacağınız. Ülke, dünyanın en sarışın ülkesi. Fi tarihine halkın yüzde doksan altısı sarışın diye bir istatsilikokumuştum. ( Çok da doğru olmayabilir, ödevinize-tezinize kaynak göstermeyin.) Finliler, tarihin bir döneminde Ural dağlarının  bir yerlerinden gelmiş, bügün bizim seksenlerden kalma alışkanlıkla Lapon dediğimiz Samee ulusunu daha kuzeye kovup, bugünkü Fin ülkesine gelmişlerdir. Finlandiya 1155 yılında İsveç'e, 1809 yılında Rus çarlığına bağlanmış, ülkenin doğusu Rusların etkisi ile Ortodoks, batısı da Alman Töton şövalyelerinin etkisi ile Katolik olmuş; reformların etksi ile ülkedeki Samee azınlığı hariç tamamı Lutheryen Hristiyan olmuştur. Sameeler ise, halen pagan (putperest-Şaman) inancına sahiptir. Onlar da sarışın, mavi gözlü olup, boyları genelde 1.50'i geçmez.
Bu küçük ve az nüfuslu ülke,  dünya sahnesine 1917'de,  Bolşevik devrimini fırsat bilip, bağımsızlıklarını ilan edince çıktılar. Finlandiya efsanesi 30 kasım 1939'da, Sovyet birliklerinin saldırısı ile başladı. 13 mart 1940'da biten savaş, gerçek bir Sovyet yenilgisiydi. Yuvarlak hesap, 127 bin yaralı, altı bin esir,  190 bin yaralı,  3 bin beş yüz kusur tanş, beş yüz küsur uçak kaybetmişlerdi.  2022'nin Ağustos sonları itibarıyla Rusya-Ukrayna savaşı altıncı ayını geçti ve Ukrayna ordusu, Rus ordusuna bu kadar zarar veremedi. Sovyet ordusunun kaybı,  sekiz yıl süren Afgan savaşından daha büyüktü. Hatta Amerika'nın Vietnam savaşından bile daha büyüktü.
Bu savaştan geriye Fin ordusunun,  molotof kokteylini icadı, kayaklı komando birlikleri, beyaz kış kamufulajları ve Söjo Haya başta olmak üzere keskin nişancıları hatıra olarak kaldı. Söjo Haya, bu kısa süreli savaşta, resmi rakamlarla 550 (beş yüz elli)'den fazla Sovyet askeri öldürdü. Rusların meşhur keskin nişancısı (Kapımdaki Düşman filmine konu olanVasili Grigoryeviç Zaytsev 'in bilinen ölüsü 11'i Alman keskin nişancısı olmak üzere 225 kişiyi öldürmüştür.
Ne çare ki Finlandiya'ya beklenen destek gelmedi ve bu iki ülke anlaşmak zorunda kaldı. Finlandiya, Karelya denen, eski başkent Sen Petersburg (o zamanların Leningrad'ı)'a yakın topraklarını Sovyetler Birliğine vermek zorunda kaldı. Sovyetler Birliği de, Finlandiya'yı, Moldova, Estonya, Litvanya ve Letonya gibi bir Sovyet cumhuriyetine çevirme rüyalarından vazgeçti. Finliler ise, Karelya rüyalarından hemen vazgeçmedi. 1941'de Almanya, Sovyetler Birliğne savaş ilan edince, Almanlardan yana savaşa girdi. Ama savaş Sovyetlerin lehine dönünce, bu sefer de Ruslarla anlaşıp, Almanlara karşı savaştılar. Finliler ile savaşmayı göze alamayan Stalin, eski sınırların kabulünü şart koştu. Savaşın sonunda SOvyetler büyük bir tazminat istedi ve Finlandiya gene bir kısım toprağını Sovyetlere vermek, Laponya denen kuzey bölgesi başta olmak üzere, ülkeyi baştan bayındır etmek ve bütün bunları da Marşal yardımı ve benzeri yardımlar almadan yapmak zorundaydı. (Muhtemelen Sovyetler Birliği ile Amerika arasındaki anlaşma sebebi ile)  
Sonuçta bunu başardı, üstelik Sovyet tehlikesine sebebi ile, küçük nüfusuna göre büyük bir ordu beslemesi gerektiği halde.


Suriye'de yaklaşık on yıldır iç savaş var. Ülkede bolca Amerikan ve Rus askeri var. Birkere, kazarfa bile birbirlerine mermi sıkmadılar. Olası bir NATO-Rusya savaşında da benzeri olacak. Rusya'nın asıl göz diktiği ülke Finlandiya ve ilk göğüs göğüse savaşacak olanlar da Finlilerdir.
İsveç'i asla küçümsemiyorum ama NATO'nun bu gelişmesinde ağır konuk, Atatürk'ün de Beyaz Zambaklar Ülkesi kitabıyla örnek ülke gösterdiği Finlandiya'dır.


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder