26 Mart 2021 Cuma
SUÇLULUK DUYGUSUYLA İNSANLARI YÖNETMEK 1 (SİYASET)
19 Mart 2021 Cuma
BRUCE LEE NEDEN EFSANEDİR?
1)En başta Bruce Lee bir spor efsanesidir ve bu efsanesini sporu, sinemaya taşıyarak yapmıştır. Bunu da bir şampiyona filmiyle değil, sporun günlük hayatta nasıl kullanılacağını filmlerde göstererek başarmıştır. Filmlerinde de gerçekten dövüş sporu yapmıştır. Dövüş sporlarının sadece ringler, gösterile veya savaş için değil, sokak kavgaları için de kullanılabileceğini göstermiştir.
2)Bruce Lee, öldüğünde geride sadece beş filmi vardır ve buna rağmen bir sinema efsanesi ve bir film türünün mucididir. Bu çok da şaşılacak bir şey değildir zira James Dean'in sadece dört filmi vardır. yarım bıraktığı iki filmde, ölümünden sonra, o olmadığı çok belli oyuncuların yardımı ile bitirdi. Beş filmle şöhretinin doruğuna ulaşmasının en temel sebebi, bu beş filmle yeni bir film türü yaratmış olmasıdır. Karate ya da dövüş filmi denen tür, bu gün sinema ve tv dizileri için kendi başına bir türdür. Polisiye, western, romantik komedi gibi, kendi başına karate-dövüş filmi türü vardır ve bu tür tek başına Bruce Lee'nin eseridir.
3)Bruce Lee aynı zamanda efsanevi bir öğretmendir. Chuck Norris başta olmak üzere (A.B.D ve Dünya orta sıklet karate şampiyonu ve film yıldızı) filmlerinde dövdüğü beyaz oyuncuları kendisi yetiştirmiştir. Beyazlara Kung Fu öğretilmez kuralını yıkmış, pek çok dövüşçü yetiştirmiştir.
4) Bruce Lee, Hollywood'daki ırk tekelini kırmıştır. Hong Kong film şirketleri ile yaptığı ilk filmlerinin muhteşem gişe hasılatı, Hollywood filmlerinde başrolde sadece beyazlar baş rolde oynar kuralının bozulmasına sebep olmuştur. Kral ve ben filminde Yul Brynner'in ya da Hakanlar Çarpışıyor filminde Moğol kağanlarını Hollywood yıldızlarının oynaması gibi garabetlerin sebebi de buydu. Ejder'in Yolu'nda, finalde bir Asyalıdan dayak yiyecek ünlü oyuncu bulmakta zorlanmış, bu sebeple Chuck Norris ilk sinema filmini oynamıştır.
5)Bruce Lee, Knug Fu ve diğer dövüş sporlarını sadece sokak dövüşü ya da ring-gösteri sporu olmaktan çıkarım, bir yaşam-ahlak felsefesi haline getirmiş, sporu bu yönüyle tanıtmış, hatta bu yönünü tanıtmaya özen göstermiştir. Bu yüzden, özellikle yaşlı dövüş sporcuları, arada karşısındakine bunu hatırlatır. (Güreş veya boksta böyle bir durum yoktur)
6)Bruce Lee, Jeet Kune Do denen dövüş stilinin mucididir ve Kung Fu-Karate diye anılan uzak doğu dövüş sporlarında kendi stilini kurmuş nadir sporculardan biridir.
7)Bruce Lee, sadece dövüş filmlerini değil, dövüş sporlarını da moda etmiş, bu moda yetmişlerin başından, doksanların ortalarına kadar sürmüş, Türkiye dahil pek çok ülkede her mahallede bir karate- kung fu kursu açılmasına sebep olmuştur.
8)Bruce Lee aynı zamanda Çin-Asya milliyetçiliği imgesidir. Filmlerinde Japon işgali, Boxer isyanı gibi Çin'in acı yıllarını işleyerek bir Çin-Asya milliyetçiliği idolü-rol modeli olmuş ve Asyalılar isterse beyazları yener fikrini, filmlerinde beyazları döverek anlatmıştır.
9)Bruce Lee kalıcı bir imgedir. Üstü çıplak, kaslı ve façalı imgesi ile, Kill Bill filminde de tekrarlanan sarı eşofmanlı imgesi kalıcıdır. Bu yüzden dövüş oyunlarında (ki bu tür video oyunlarının kökeninde de Bruce Lee filmleri vardır) mutlaka bir Bruce Lee'ye benzeyen biri imge vardır. Pek çok filmde de, çığlıklarına varıncaya kadar taklit edilir.,
10)Erken ölümü: Bruce Lee bütün bunları ve saydıklarımı ikisi ölümünden sonra dublörlerce tamamlanan yedi film ve 32 yıllık ömründe yapmıştır. Kendisi hızlı yaşayıp, genç ölmüş, cesedi yakışıklı olmuştur. Bu yakışıklı ceset ve cenazesi, ölümünden sonra tamamlanan bir filminde de kullanılmıştır. Bruce Lee'nin erken ölümü, yaşlılığa bağlı hastalıklar ve bedensel bozulmalar, para için kötü filmlerde rol alma, diğer sanatçı ile sporcularla kavga edip, küsme gibi problemleri yaşamasına engel olmuş; hep zirvedeki hali ile anılmıştır.
11 Mart 2021 Perşembe
KAHROLSUN HİROŞİMA (KÖTÜLÜĞÜN YÜCELİĞİ 2)
Daha önce kötülüğün yüceliği ile ilgili bir yazı yazmıştım (https://onbinkitap.blogspot.com/2020/06/turkes-ve-muhsin-kotulugun-yuceligi.html ). Ancak sonra bu yüceltmenin karşılıklı olduğu ve kötülüğe karşı intikam almanın da bir yüceliği olduğunu fark ettim. Zulmü yaşayanlar da, yaşadıkça acımasızlaşıyor ve ezilenler de ezildikçe acımasızlaşıyor.
Bir süredir kendimi hümanist olmaktan zorlandığımı fark ettim ve içimdeki duyguları salmaya karar verdim
Mesela pek çok Maraşlı tanıdım, Alevilerle arkadaşlık etmeye pek meraklılar. İşin ilginci pek çoğu da katliamın sebebinin siyaset değil de, Alevilerin işletmelerine, mallarına el koymak olduğunu söylüyorlar. Lakin hemen hemen hiç biri de pişman değil ve kendisini suçlu hissetmiyor.
Sık sık acaba Maraş-Çorum- Sivas, Hiroşima-Nagazaki gibi bir atom bombası ile bombalansa ya da Drasden, Tokyo gibi bombalansa bu kadar rahat olabilir mi diye düşünürken yakaladım kendimi.
Japonlarda, Almanlarda olduğu gibi bir pişmanlık edebiyatı, bir 47'liler grubu yoktu. (Firuzan'ın 47'liler romanı ile karıştırılmamalı.) Japonlar, zorla fuhuş yaptırdığı Koreli ve Filipinli kadınlar dahil, kimseye ne tazminat vermek istiyor, ne de özür diliyor.
Japonların, Almanlardan farkı; Japonya'nın ada olması, buna Amerikan işgalinin de eklenmesi ile genelde yalnız olmaları, ülkelerinde pek göçmen olmaması. Almanya ise, her zaman komşularının, vatandaşları ile ilişkide olduğu bir ülke oldu, hem de Türkler başta olmak üzere, milyonlarca göçmen aldı.
Keşke dünyadaki her zalim ülke, Japonya ve Almanya kadar çabuk ve hızlı cezasını görebilse. Pek çok zalim, ceza almadan, yargılanmadan öldü. Bunu yapan kitleler, yıllarca bununla öğündü.
O zaman Almanlar ya da Japonlara neden acıyalım? Almanlar, altı milyonu Yahudi, on beş milyon civarı insanın katledilmesinden habersiz miydi? Nanking'deki katliamları, Japon askerlerin öldürme yarışmalarını Japon gazeteleri övünerek anlatıyordu. Yani Japonların, bilmiyorduk diye yalan söyleme hakları da yok.
Üstelik o muhteşem karizmatik liderleri de halklarına acımadı, biz niye acıyalım. Hitler açıkça söyledi. Japonların ise asıl teslim olma sebebi atom bombası değildi. Ruslar, Mançurya'da süratle ilerliyordu. Zaten Almanlarla savaşta milyonlarca kayıp vermiş Rus ordusu, Amerikalılar gibi Japon adalarına olası saldırının kayıplarından korkmuyordu. Ana Japon adalarında çöken Japon sanayisi, Amerikan denizaltıları ve uçakları yüzünden Mançurya'ya destek gönderemiyordu. Çin anakarasında da, Çin direnişçileri yüzünden bunalıyorlardı. Stalin'in planı, Japonya'yı, Almanya, Yemen ve Kore gibi ikiye bölmekti. Japonya, kayıtsız-şartsız teslim olunca; 1904-5 savaşı sonrası Japonların işgal ettiği Sahalin adasının güney yarısını geri almakla yetindi.
Yani aslında Japon imparatoru ve etrafındaki soylular da o kadar Japon halkına acımamıştı. Ülkelerinin bir yarısının Rus egemenliğine geçme korkusu ile Amerikalılara teslim olmuşlardı.
Yıllar önce askerlik yaparken (kısa dönem) bir astsubay sık sık acıyana acırlar derdi. Bu sözü de acıyan, acınacak duruma düşer anlamında söylerdi. Bu kelimeyi acımayana acımazlar diye de anlayabiliriz.
Sahi, biz ne diye acımayanlara acıyalım? Ceza ise, intikam ise, ciğerimiz soğuyana kadar alalım., alanlara da niye kızalım. Hiroşima'da ,Nagazaki'de, Drasden'de ve 2. dünya savaşında kaybedenlerin şehirlerinde sadece ölen börtü böceğe, ağaçlara falan üzülürüm.
Faşizan ve gaddar liderler kadar, onların peşinden gidenler de suçludur, onlara destek verenler de suçludur. Zira bu faşist liderler ve partiler, amaçlarını hiç saklamamışlardır. Hitler'in Kavgam adlı kitabını okudum (ve bir seri yazı yazdım, yazı dizisinin başlangıcı:
https://onbinkitap.blogspot.com/2018/04/gonulsuzce-bir-hitler-kavgam-kitabi.html ) . Kendisi daha 1923-24 yıllarında açıkça Rusya'yı ve Avrupa'nın doğusunu sömürge yapacağım demiş. Yahudilere ve Slavlara tüm nefretini de kusmuş. Stalin ve Rusya'da da bir aklı başında kişi de, şu adam ne yazmış diye okumamış mı acaba; bu da ayrı konu. Sonuçta Alman halkı, Hitler'in savaşı başlatacağını ve Yahudilere acımayacağını biliyordu. Zira Kavgam, 1920-40 arasındaki kırk yılda Almanya'da en çok satan kitap olmalıydı. Sonuçta ne Drasden bombalanmasına, ne de Sovyet askerlerinin tecavüzüne uğramasına üzülecek değilim. İnsan zamanla taşlaşıyor.
Siz faşizan eylemlerin, öfkeli halkın kendiliğinden isyan etmesi ile mi olduğunu sanıyorsunuz? Oysa her şey tahmin ettiğinizden önce planlanmıştır. Bunu, tesadüfen şu kitabı: (https://onbinkitap.blogspot.com/2017/07/ifrit-avi-tarzievittachi-endonezya.html ) , daha doğrusu önsözünü okuyunca öğrendim. İslamcılığın teorisyenlerinden Mehmet Şevki Eygi, önsözde düpedüz Türkiye'yi neden Endonezya yapmıyoruz diyor. Maraş-Çorum falan, çok önceden planlanmış anlayacağınız. Alevilerin solcu oldukları için öldürüldükleri sadece kendilerini avutmak ve kamuoyunu aldatmak için uydurdukları bir masal. Aleviler solcu olmamış, solcu olmaya zorlanmıştır. 1969 CKMP'nin MHP OLDUĞU Adana kongresinden sonra, Alevi düşmanlığının bayaktarlığını MHP üstleniyor. 1973'de, hem Ülkücü, hem de Alevi Ali Balseven'in katli ile MHP, düpedüz Alevi düşmanlığının bayraktarlığını yapmaya başlıyor.
Aklıma gelmişken, 1965 Endonezya katliamının da (olaylar deyip, masumlaştırmayalım), çoğu esnaf Çinli azınlığa karşı saldırı olma özelliği var. Öldürülen milyonlarca insanın çoğu Endonezya Komünist partili olmaktan çok, Çinli azınlık olma suçundan ölmüş. Endonezya'da da Çinli azınlık ağırlıklı olarak komünist partiye oy veriyormuş. Yani planlar birbirinin kopyası.
Nerden okuduğumu tam hatırlamıyorum, Japonlar, Nazi yönetimi incelemek üzere Almanya'ya gitmiş ve bu sistemin Japonya'da işlemeyeceğine karar vermişler. Çünkü Japonya'da Yahudi ya da ona benzer bir toplum yokmuş ve Japon Naziliği olmazmış. Gerçekten de gerçek faşizm için bir iç düşmana, ezilip, hor görülecek bir azınlığa ihtiyaç duyar. Güney Doğu Asya ülkelerinde bu azınlık, Çinliler oldu. Tabii Çin, bu günkü kadar güçlü değildi. Doksanlı yıllarda (Tabii Müslüman olmayan ülkelerde) Müslüman azınlığa döndü bu vahşet. Endonezya'da ise Doğu Timpr işgal edildi ve aynı kıyım ve zorbalık, Katolik Doğu Timor halkına yapıldı. Bu işgal ve kıyımı Papalık makamı da destekledi çünkü Doğu Timorlular arasında komünizm yayılmıştı.
Şimdi daha diyeceklerim var ama yazı çok uzayacak. Diyeceğim o ki, faşizme destek verenler, saf ve masum kitleler değildir.
Öte yandan faşistlerden demokrasi umanların, kapitalizmin demokrasi getireceğini söyleyenlerin, yetmez ama evet diye onları destekleyen aydınlar da, kullanışlı aptallar değil, hayal kırıklığına uğramış hainlerdir. Onlar demokrasi hainleridir.
Diyelim ki Ali Kırca'nın ortaya çıkarıp, ATV'de yayınladığı (Fetö'nün Amerikaya kaçmasına, Kırca'nın da seks kasetinin yayınlanmasına sebep olan) videoyu izlemediniz, Fetö'nün kitaplarını da mı okumadınız?
Bir de Fetö ile Said-i Nursi'yi ayıranlar, diğer Nurcu grupları farklı zannedenler var ki, ben onlara da, Risale-i Nur'u okumalarını öneririm.
17-25 aralığın gelişi belliydi ama sanki erken oldu. Belki de ilk darbeyi vurmak için acele etti. O zamana kadar ülkenin dörtte biri fetöcüydü, esnaf, Zaman gazetesini tezgahın önüne koyar, gözümüzün içine sokardı. İki haftalık kararsızlıktan sonra, sözüm ona reisten yana oldular. Oysa önemli bir kısmı, Bankasya'dan parasını, tarikat okullarından çocuklarını almadı. 15 temmuz da bağıra bağıra geldi.
Şimdi darbe teşebbüsünden bu yana beş sene geçmiş, halen ankesörlü arama, bylock, gaybubet evleri, mahrem imamlar operasyonları devam ediyor. Oysa Talat Aydemir asıldıktan ve tüm Harbiyeliler, Harbiye'den atıldıktan sonra ordu içinde Talatçı subay operasyonları devam etmedi. 12 Marttan altı ay sonra, sözüm ona soldan darbe yapacak 9 mart cuntasından kimse kalmamıştı. Hatta İzmir suikastı soruşturmasından sonra İttihatçı avı yapılmadı. Şimdi ise Fetöcü tutukla tutukla bitmiyor. Yeni atanmış istihbarat generali fötöcü çıkıyor.
Şimdi bu fetöcülere acımamız mı gerekiyor ya da yıllarca yaptıklarının acısını çeken sağcı güruha? Tek adam rejimleri, hangi tarihte, hangi topluma refah getirdi ki, ülkesine getirsin, ne çekiyorsa hak ettiğindendir.
İçimdeki kötülüğü bastırmak için, onun varlığını kabul etmem gerekti. Ben de bir insan olarak, incitildiğim, hatta ezildiğim için öfkelenme, nefret etme ve hatta intikam alma arzusu duyma hakkım olmalıydı. Öfke de nefsin bir parçasıdır ve onu yok edemeyiz, sadece kontrol edebiliriz. Kendimize ait bir şeyi sevmeden, onu kontrol edemeyiz. Bize kötülük edenler, bundan pişman mı da, bunun cezasını çektiklerinde, onlar için üzülelim?
Biz nasıl azınlık olmanın, muhalif olmanın bedelini ödedik ve ödeyeceksek, onlar da faşist olmanın, zulmetmenin bedelini ödeyecek. Onların bize karşı nefretine, nefret duyguları ile karşılık vermek, hakkımız. Bundan utanmamıza ya da bunu saklamamıza gerek yok.
1 Mart 2021 Pazartesi
UĞUR MUMCU'NUN RABITA ESERİ
Türkiye'nin en önemli gazetecilerinden Uğur Mumcu'nun kitaplarını yeni nesle tekrar hatırlatmak gerekir. Bunlardan en önemlisi bence Rabıta adlı eseridir.
Rabıta, Arapça bağ kurmak, ilişki kurmak, ilgilenmek gibi anlamlara gelen bir sözcük. İnsanın şeyhi, peygamberi ya da Allah'ı ile bağ kurmak anlamına geliyor. Kitaptaki örgüt ise Suudi Arabistan devletinin bir kuruluşu. Suudi devlet bütçesinden ve Suudi petrol şirketi Saudi Aramco şirketi tarafından fonlanmakta. Resmi amacı, Müslüman devletler arasında ilişkileri kuvvetlendirmek.
1985'de bu kurumun adı Türkiye'de bir skandalla duyuldu. Skandalı duyuran araştırmacı gazeteci Uğur Mumcu ve çalıştığı Cumhuriyet gazetesi oldu. Skandalın adresi bir önceki iktidar olan Milli Birlik Komitesi, yani 12 Eylül askeri rejimiydi. Skandalsa yenilir, yutulur gibi değildi ama o zamanın cumhurbaşkanı olan Kenan Evren bu olayı normal karşıladı.
Türkiye cumhuriyeti devletini, nüfusuna oranla en fazla vatandaşı yurt dışında yaşayan ülkesidir. Devletin de, yurt dışında yaşayan vatandaşları için başta olmak üzere ve gene Almanya ve Avrupa ülkeleri başta olmak üzere hizmet eden teşkilatları vardır. Yurt dışında yaşayan vatandaşların din ihtiyacı için de, yurt dışına din görevlileri gönderilir.
Skandal, iki yıl boyunca bu din görevlilerine maaşını devletten değil, Suudi devletinin Rabıta kuruluşundan almasıydı. Bu akıl almaz olayı ortaya çıkaran Uğur Mumcu, 1987 Sedat Simavi gazetecilik ödülünü aldı.
Bir süre basın bununla çalkalandı ve sonra olay unutuldu. Oysa bu olay unutulmamalı, bu kitap, her yıl düzenli olarak çok satan ilk on ya da yirmi kitaptan biri olmalıydı. Koskoca devletin, bir avuç memurunun döviz cinsinden maaşını ( o zamanlar henüz yuro olmadığı için Alman markı) bir başka devletin kurumuna ödetmesi, binlerce yıl unutulmaması gereken bir olaydı.
Sonra olaylar deşilince, pek çok sivil toplum örgütünün de adı, bu kurumla bağlantılı olarak anıldı. Çoğunlukla din eksenli çalışan vakıf ve derneklerdi. Bazıları yıllardır düzenli yardım aldıklarını itiraf ederken, bazıları ortak bazı işler yaptığını söyledi. Bir tanesi ise, fi tarihinde bir takvim hediye aldıklarını ve halen sakladıklarını söyledi.
Mumcu, daha sonra bununla ilgili resmi açıklamaları ve basım tepki ve haberlerini derleyip, kitaba eklemiş. Olay bir yıl boyunca gazete ve dergilerde konuşulmuş ve ne yazık ki azalarak bitmiş. Oysa biz bu eseri yeni nesle anlatmak ve bu rezilliği tekrar tekrar hatırlamak zorundayız.
26 Şubat 2021 Cuma
FAŞİZMİN VE EMPERYALİZMİN YALAN AŞKLARI
Hem İslamcılık, hem de Türkçülük, Uygurlar konusunda faka bastı. Uyguristan yok olma eşiğinde, tam bir etnik kıyımın ortasında. Bulgaristan'ın zorla soy adı değiştirmesinden daha kötü ve belki de Nazilerin Holokostu kadar kötü. Sorulduğunda da, Çin'le savaşa mı girelim oluyor. Oysa siz Türkiye'yi Sovyetler Birliği ile savaşa sokmak için çabalıyordunuz.
Hıfzısıhha Enstitüsünü kapatıp, Çin aşısına muhtaç olununca böyle oluyor. Ya gelecek Çin'den gelecek kredilere falan ihtiyaç olunca böyle oluyor. Maraş, Çorum ve benzeri katliamları yapan Ülkücü örgütün adı ETKO (Esir Türkleri Kurtarma Ordusu) idi.
Amerika Birleşik Devletleri Robert Alexander Peck önderliğinde, devletin askerinin ve polisinin gözetiminde Alevi katliamı yapmanın esir Türkleri kurtarmakla ne ilgisi varsa? Ha, pardon, siz dinsizlik ve komünizm ile mücadele ediyordunuz. Lakin Çin pratikte komünist değil ama ülkeyi yöneten partinin adı halen komünist parti ve anayasal olarak ateist olan tek ülke.
Ayrıca El Kaide ve diğer cihatçı örgütler neden Çin'e savaş açmıyor ya da Çin aleyhine bir şeyler demiyor. Oysa pek çok Uygur, bu cihatçı örgütlerde savaşıyor. Oysa zamanında Afganistan'ı ve Çeçenistan'ı Ruslara dar etmişlerdi.
Hadi diyelim savaşmak için Çin topraklarına giremiyorlar; Çin şirketleri ya da Ermeniler 'in 70'li ve 80'li yıllarda Türkiye'ye yaptıkları gibi Çin diplomatlarına da mı saldıramıyorlar (Ben de teröriste akıl veriyorum, nedense. Oysa kendileri çoktan akıl etmiş olmamalılar. Görülüyor ki bu örgütler öyle çok da kendi başlarına buyruk değiller.).
Faşist ve Emperyalistlerin azınlık , ırkdaş, dindaş ve benzeri aşkları hep yalandır. Şu günlerde (2021 Şubat), özellikle Suriye'de Kürtlerin koruyuculuğunu üstlenen Amerika, yazının başlangıcında anlattığım gibi 1978 Aralığında Alevi Kürtlere karşı progromu bizzat planlıyor ve destekliyordu. A.B.D, Irak Kürtlerin, üç kere kışkırtıp, isyan ettirdi. Saddam'ın elinde kimyasal silahlar varken ve Kürtlere karşı cayır cayır kullanıyorken sesini çıkarmadı. Olmadığı zamanda olduğunu söyleyip, Irak'ı işgal etti. Suriye Kürtlerini de bir gün yüz üstü bırakacağı kesindir.
Tarihte de bu böyle oldu. Otuz yıl savaşlarında Fransa'yı yöneten Kardinal Richellieu, kendi ülkesindeki Protestanları (Hugonotlar) katlederken, onlara zulümler yaparken; Almanya'ya Protestanları korumak için saldırmıştı. Kıbrıs harekatında, askerlerin ardından adaya giden sivil Türkler, Rumların yanında ada Türklerinin mallarını da yağmalayında; ada halkında olumsuz Türkiye olgusu oluştu.
Kaldı ki, Türkiye'deki (Türk de olsa) Alevilerle anlaşamayan Ülkücülerin; Hristiyan Gagauzlar, Şii Azeriler ile anlaşabileceğini mi sanıyorsunuz? (İşine gelmeyince tabi) Özal'ın, Şiilik meselesini bahane ederek, Azerbaycan'ı nasıl yüz üstü bıraktığını unuttunuz mu? Sonra Balkan Türkleri ve Kerkük Türkmenleri arasında da önemli miktarda Alevi-Şii bulunmakta.
Her etnik topluluk dünya siyasetinde devletler kadar yalnızdır ve siyaset sahnesindeki durumları, satrançtaki piyonlara benzer. En kolay onlar harcanır. Azınlıklar kendine güvenmeli ve kendine göre politika yapmalıdır.
24 Şubat 2021 Çarşamba
BRAVEHEART - CESUR YÜREK FİLMİ
Bu gün durduk yerde 1995 yapımı Braveheart (Cesur Yürek) filmini anlatmaya karar verdim. 1995 yapımı olan bu film, senaristi, yönetmeni ve yapımcısı olan Mel Gibson'un eserdir. Film, Türkiye ve dünya sinemalarında en uzun süre gösterimde kalan film oldu. Ankara, Batı sinemasında üç yıla yakın, belki de daha fazla gösterimde kaldı. Sinemanın altı salonu vardı ve uzun süre en az bir tanesinde bu film olurdu.
( Bu sinema, Ankara'nın en kötü sineması diye nam salmıştı ama ben severdim. O zamanlar Batı iş hanının içinde küçük barlar falan da vardı. Sonra Kızılay-Kocatepe bölgesindeki sinemaların Büyülü Fener dışındakiler kapandı, yerlerini AVM sinemalarına bıraktı. Batı iş hanı ise ucuz kumaş ve tekstilcilerle doldu)
Filmin bu başarısının yanında, halen de hatırlanmasının iki sebebi var.
İlki, pek çok Amerikan filmi gibi bilgisayar efektleri ile dolu değil, yüzde doksan küsuru stüdyolarda ve yeşil-mavi perde ile çekilmemiş. Sonuçta bir film ve mutlaka çekim hileleri vardır ve o kadar insan filmde gerçekten ölmemiştir. Ama çekimler iki sene sürmüş, İrlanda'da yapılmış ve yüzlerce, hatta binlerce oyuncu-figüran, gerçekten ata binmiş, ok atmış, kılıç tutmuş.
Diğer yandan filmin senaryosu, zannedildiği gibi bire bir tarihi olayları anlatmaktan çok uzak, yüzde doksanı kurgu. Dahası cesur yürek, William Walace'ın değil, başka bir İskoç kahramanının ünvanıymış. Gene İskoçlar, Wallace'ın kılıcını halen müzelerinde sergiliyorlar. İskoçya, hiç bir zaman tam olarak İngilizlerce işgal edilmedi. En sonunca Avrupa kraliyet aileleri arasında oluşan bir dizi entrika sonucu, zamanın İskoç kralı, aynı zamanda İngiltere kralı olunca, iki ülke birleşmiş oldu. Edinburg'daki İskoç Kraliyet sarayı da terk edildi, zamanla çatısı çöktü. İskoçlar da 2014'de referandumla bağımsızlığı red ettiler.
İkincisi ise filmde, İngilizlerin ve sömürgecilerin, gerçek yüzü ile gösterilmesi ki filme gerçeklik duygusunu da veren bu. Çoğu Amerikan-Batı filminde beyaz adam daima bir parça merhametli gösterilir. Öz eleştiri sayılacak filmlerde bile, mutlaka merhametli bir efendi olur. Oysa filmde bu yok. Gene her İngiltere'de geçen filminde, konu Roma devri ve hatta daha önceki devirde de olsa kadroya siyahi birisini alma gibi kalıplar da yok. Bu da filme sahicilik havası veriyor. Filmde İngiliz gaddarlığı tüm gerçekliği ile gözümüze sokuluyor.
Oysa diğer batı filmlerinde bu yoktur. Mesela 1986 yapımı Müfreze (Platon) filminde, eğitimli koca bir Amerikan komando bölüğü (yaklaşık otuz kişi) , makineli tüfekli bir kişi tarafından durdurulur. Sonra o kişi, küçük bir kız çocuğu çıkar, üstelik az önce yardım ettikleri çocuklardan biridir. Ama ne olmuş da bu çocuk, bu şekilde savaşacak kadar güdülenmiştir, bize göstermez. Bu filmde ise William Walace'ın İngiliz nefretinin hangi yaşananlar sonucu olduğunu adı adım görüyoruz.
Diğer olmayan şey de İngiliz askerlerinin kahramanlığı. Gerçi bu dünyada olmayan şeydir. İngilizler ilginçtir, 1918-45 arasına dünyanın üçte birini işgal etmiş de olsalar, tarihlerinde öyle kahramanlık öyküsü pek yoktur. Kara savaşlarında, böl-yönet ve paralı askerler ile ele geçir şeklindedir. İngilizler daima düşmanlarından satın alınacak birilerini bulur ki, Cesur Yürek filminde de öyle oluyor. Wallace'ın her kahramanlığı ya da zaferi, bir İskoç soylusunun ihaneti ile boşa gidiyor.
İngilizler, denizler dışında çok az büyük çatışmaya girmiştir. Denizde de, düşmanı kendi üssünde baskın ve uzun menzilli toplarla, uzaktan imha şeklindedir. Öyle ki 1899-1902 Boer isyanında, Güney Afrika'ya yerleşmiş, Hollandalılar olan Boerleri bölemeyen İngilizler, Yedi yıl savaşlarından beri en büyük can kaybını yaşamışlardır. Öyle ki ünlü tarihçi Arnold Toynbee, bu savaşı İngiliz imparatorluğunun gerileme devrinin başlangıcı diye anlatır. (Toynbee, Türkleri Ermenilere soykırım yapmakla suçlayan meşhur Mavi Kitap'ın da yazarıdır.)
Bu yüzden İngilizlerin savaş kahramanları genelde casuslardır. Ya Thomas Edward Lawrence gibi gerçek ya da James Bond gibi hayali, İngiliz casusluk teşkilatı üyeleridir.
Bu filmi, benzer diğer Amerikan-İngiliz filmleri ile kıyasladığınızda, sanatın ne kadar bir propaganda gücü olduğunu anlarsınız. En basitinden Vietnam savaşını konu edinen o filmleri izlediğinizde, sinema-film sanatının önemini anlarsınız.
Bence Rusların ve Çinlilerin, Amerikalılar karşısındaki asıl güçsüzlüğü, bir Hollywood'ları olmamasıdır. Japonlar Animeleri ve Kurosawa gibi dahi yönetmenleri, Türk dizileri bu açıdan toplumların imajı için en iyi araçlardır.
21 Şubat 2021 Pazar
ERMENİ-AZERİ SAVAŞI VE iSRAİL-ERMENİSTAN KIYASI
2020 yılının bence tek güzel haberi, Azerbaycan'ın yıllardır Ermenistan işgaline olan topraklarını kurtarması oldu.
Bu olayın üç kazananı, Azerbaycan, Türkiye ve Rusya'dır.
Azerbaycan, topraklarının yüzde otuzunu geri kazandı. Azerbaycan ordusu, ciddi bir güç olduğunu ispatladı. Artık her hangi bir ülke Azerbaycan'a savaş açmak için en az iki kere düşünecek.
Rusya, Kafkasya'da abi olduğunu ve onsuz iş olmayacağını ispatladı. Barış konferansından üç kişi var, Aliyev, Paşinyan ve Putin. Türkiye, izleyici olarak bile yoktu.
Türkiye, gene de değişmez bir müttefik kazandı; hem de Turgut Özal'ın bir marifetmiş gibi ortaya koyduğu mezhep farkına (Azerbaycanlılar çoğunlukla Şii'dir) rağmen. Azerbaycan'ın bu zaferi, Türk silahları ve eğitimi olmadan olmazdı. 1990-91 yıllarındaki Azerbaycan yenilgisinin asıl sebebi, Türk silahları ve Azerbaycan ordusunun Türk ordusunca eğitimidir. Eğitim işi, silah satın almaktan önemlidir. Çünkü her durumda, ateş pahasına da olsa silah satan birileri bulunur ama eğitim, hele askeri eğitim verecek birileri bulunmaz.
İran, el altından Ermenistan'ı desteklemek isterken, kendi Azeri azınlığının isyanının başlangıcına yakalandı, sonra Azeri zaferleri gelince, bu sefer de Azerbaycan'ı destekledi. Sonuçta mezhep birliğine rağmen Azerbaycan'ı bir müttefik olarak Türkiye'ye kaptırdı. Kafkasya'da tamamen oyun dışı kaldı.
Burada İran'lı Azerilerine hayranlığımı dile getireyim. Aslında Türk kökenli halklar, yaşadıkları tüm baskılara rağmen gayet başarılı azınlık politikaları yürütüyorlar. Mollalar rejimi, yıllar önce Azeri Türkçesi ile eğitimi yasakladı ama halk bu yasağı fiilen zerre kadar umursamadı. Tebriz'de gösteriler durmayınca da, kağıt üstündeki yasağı da kaldırdılar. Bu mücadelelerinde de dağa çıkmadılar, çete kurmadılar, mal yağmalamadılar. Gene de disiplinli bir şekilde baskılara direndiler. (Burada bırakıyorum çünkü bu daha uzun uzadıya yazılması gereken bir konu.)
Ermenistan'ın ise kayıpları çok açıktır. Toprak, itibar ve daha neler neler. Bu kayıplar, bir de ekonomik çöküntüye sebep olacak ve Ermenistan'da pek çok Ermeni, yurt dışına göç edecek ve Ermeni diasporasına karışacak.
Asıl kaybedense Ermeni diasporası. Benim aklıma gelen soru ise Ermeni diasporasının, Yahudi diasporası gibi ana vatanlarını neden korumadı ya da koruyamadı? Oysa dünyanın dört bir yanına dağılmış Ermeniler de, Yahudiler kadar çok dolar milyarderi, filozof, yazar, çizer yetiştirdi ve benim bildiğim onlar kadar da örgütlü. Ermenilerin, Azerbaycan'a karşı, İsrail'in Araplara 1967 6 gün savaşındaki gibi zafer kazanması ve bir kaç haftada Bakü önlerine gelme tehlikesi aklımdan geçmedi değil. Oysa tam tersi oldu bu. Gene Arap-İsrail savaşı ile kıyaslayacak olursak, Arap ordularının Gazze, Golan ve Şeria'yı kurtarıp, Tel Aviv önüne gelmesine az kala durdurulması gibi oldu.
Bunun sebebi ile ilgili kafamda bir teori vardı. Amerikan Birleşik Devletleri tarihine geçen senato baskını ile doğruluğunu onayladım. Gruptan bazıları, Nazi soykırımını (Holokost) kast ederek altı milyon az geldi yazılı tişört giymişti. Bir de Kamp Auschwitz tişörtleri vardı, o da başka bir tehdit.
Bu nasıl olabilirdi? Kahvehanelerde konuşan onlarca komplo teorimize göre Dünyayı, özellikle de Amerika ve İngiltere'yi Yahudiler ve Masonlar yönetmiyor muydu? Trump dönemi, Amerika ile İsrail'in arasının en iyi olduğu dönem değil miydi? Hatta ne kadar doğru bilemeyeceğim, Trump'ın damadı da Yahudi ve kızı da bu sebeple Yahudi oldu diye biliyorum?
Bir de tersini düşünelim. Avrupa ya da Amerika'da, en faşist, ırkçı grup, bir milyon az geldi tişörtü giyer miydi ya da giyebilir miydi? Bunu Türkiye'de bile yapamazsınız, çünkü resmi ideoloji katliam yapılmadığı yönünde.
Faşizmin belli düşmanlık hedefleri ve kodları vardır. Mesala dünyada mafya denilince akla İtalyanlar gelir. Bir kaç sene önce İsviçre polisi, Kalabriya bölgesi mafyası olan Ndrangetha (n harfi okunmuyor) ile mücadele etmek için, İtalyancanın o yöre lehçesinde konuşan eleman aramıştı. Gene de dünyada hiç kimsenin İtalyanlara karşı nefreti, Romanlar ya da diğer Çingene tarzı yaşayan topluluklara ( Yenişler, Sindiler, Poşeler ve benzerleri) karşı nefretinden fazla değildir. Ya da bir İtalyan ev kiraladı diye o apartmanda diğer dairelerin fiyatı düşmez.
Yahudi düşmanlığının izlerini çok eskilerde görebiliriz. Birinci Haçlı seferinde bile, ilk hedef Ren vadisi kıyılarında yaşayan Yahudiler olmuştu. Avrupa'da Yahudi katliamlarına Progrom deniliyordu ve Nazilerden çok önce de modaydı, yaygındı. Yemen başta olmak üzere pek çok Arap ülkesinde bugün bile Yahudilere hakaret etmek, Müslümanlara serbesttir.
Oysa Filistin özerk yönetimi bile, 2015'de soykırımın yüzüncü yılı, hatıra pulu basmıştı. Ermeniler, Süryanilerle beraber, ilk Hristiyan olan millettir ve genelde Ermenilerin adı geçer. Ermeniler de bunu kullanır ve tarihleri boyunca bunu kullanmıştır. Orta çağdaki Kilikya devleti, Haçlılarla ve diğer Hristiyanlarla daima ilişkide olmuş, sürekli ticaret yapmış, siyasette de aktif olmuşlardır.
Tarih boyunca da, asla Ümmieti Sıdıkiye olmamışlardır. Venedikteki Ermeni manastırı, orta çağdan beri aktiftir. İlk büyük Ermeni isyanı olan Zeytun isyanın tarihi 1780 gibi çok erken tarihtir. Ümmeti ( ya da Millet-i) Sıdıkiye sözü, Abdülhamit döneminde uydurulmuş sözdür. Amerika ve diğer ülkelere büyük çaplı göçleri, 1830'ları bulur ( Bakmayın hepsinin kendisini 1915 yetimi olarak göstermesine). Hristiyan dünyasında büyük bir Ermeni sempatisi vardır ve Arap ülkelerinde de diğer Hristiyan unsurlarından ayrı görünmezler.
1915'in yasını kullanıp, Amerika ve Fransa başta olmak üzere Türkiye ile iş yapan şirketlerden de kendi vakıflarına okkalı yardım aldıklarını da unutmayalım.
Sonuç olarak Ermeniler sadece Türkiye ve Azerbaycan'da gerçek anlamda azınlıktır ve Ermeni diasporası için Kafkasya'daki Ermenistan, bir gün gidip, yerleşecekleri yer değildir. Türkiye Ermenileri bile Avrupa-Amerika ülkelerini göç için daha öncelikle tercih ederler. Oysa Yahudiler öyle değil. Amerika'da bile olsa, bir gün kaçıp, sığınmak zorunda kalacakları yer. Bu yüzden İsrail'in yaşaması için ellerinden geleni yapıyorlar.
Oysa Avrupa ve Amerika kıtalarındaki Ermeniler için Kafkasya'ya göç, bir fantezi, bir macera arayışıdır. Bu yüzden Fransa ya da Amerika'daki bir Ermeni, Ermenistan'ın ekonomik veya askeri sorunları için o kadar çırpınmaz. Cebindeki parayı Ermenistan'a yardım için harcamaz, harcasa da ciddi paralar harcamaz. Ermeni kimliği ve Türk nefreti, Türkiye ile iş yapan şirketlerin Ermeni vakıflarına bağışta bulunması ve kimliğini korumak içindir. Bunun için bolca tweet atar, gösteri yapar ama bir Yahudi'nin İsrail için yaptıklarını yapmaz.