Laiklik, ana vatanı Fransa'da bile anaysaya 1905 yılında girebilmiştir. Yani ihtilalden (1789) 116 (yüz on altı) yıl sonra. Fransa, devrim karşıtı hareketlerin ilk şokunu devrimden dört yıl sonra, 1893 yılında, büyük köylü isyanı ile tanıştı. Bu isyanı roman yapan Victor Hügo, o yılı, tüm Avrupa, Fransa'ya karşı, Tüm Fransa'da Paris'e karşı diye anlatır. Bu yıl Fransa'da terör döneminin de başlangıcıdır. Fransa'yı ve bütün Avrupa'yı şok eden olay, köylülerin feodal derfebeyleri için isyan etmesidir. O derebeyleri zamanında köylülerin karılarının bakireliğini alma hakkına sahiptliler. 1995 yapımı meşhur Cesur Yürek filminde bu olaya değinilir. ( https://onbinkitap.blogspot.com/2021/02/braveheart-cesur-yurek-filmi.html ) Fransa'da aristokratların tüm ayrıcalıklarının kaldırılması 1910 yılını bulmuştur. Soylular ve kilise, sıradan halk için kutsal kavramlardı, en azından taşrada yaşayanlar için.
Taşra demişken, pagan kelimesi Latince köylü ya da taşralı demekmiş. Hristiyanlığın ilk yayıldığı yıllarda kırsaldaki insanlar, eski dini inançlarını değiştirmemekte, inançlarını değiştirse de eski tören ve alışkanlıklarını değiştirmemekte inat etmiş. Bu yüzden pagan kelimesi zamanla anlam değiştirmiş. Bugünde durum çok farklı değildir. Bu günümüzde de böyledir, sadece din değil, siyaset alanında da böyledir. 1995 genel seçimlerinde DYP (Doğru Yol Partisi ) İstanbul'da dördüncü partiyken, Isparta ve pek çok taşra şehrinde açık farkla birinci partiydi. Siyasi yaşamda bütün değişimler, büyük şehirler ya da ticari merkezlerde başlar. Taşra inançlarına daha sadık, değişimlere daha dirençlidir.
Din, siyaset açısından hep kullanılışlı olmuştur. Dünyada en uzun süren medeniyet, Antik Mısır medeniyetidir. Üç bin yoldan uzun sürmüştür. Firavunlar Mısır'ı, üç bin yıldan fazla sürmüş, son iki bin, hatta iki bin iki yüz yıl boyunca, hiç piramit yapılmadı. Firavunlar, krallar vadisine gömüldü. Toplam otuz üç firavun hanedanlığı hüküm sürdü. Bu tarih kesintisiz olmamıştır. Hiksoslar, yaklaşık seksen yıl boyunca ülkeyi yönetmiş, sonra da bir halk isyanı ile kovulmuş, Mısırlılar kendilerine yeni bir firavun sülalesi kurmuştur. Bazı firavun sülaleri Libyalı, bazıları da Sudanlı ve siyahidir. Bir ara Mısır, Asur ve Babil egemenliği de yaşadı. İranlıların (Pers imparatorluğu) iki yüz yıl kadar süren egemenliği boyunca en az üç defa Persler ülkeden kovuldu ve yeni fravun sülalesi seçildi. En sonunda gelen Büyük İskenderin ordusu kahraman gibi karşılandı ve İskender'in erken ölümü sonrası parçalan imparatorlukta, İskender'in generallerinden biri, son firavun sülasesi olan Ptolemaios hanedanlığını kurdu. Hanedanlığın son ve en ünlü firavunu Kleopatra'nın, sevgilisi Marcus Antonius ile beraber M.Ö 31 yılında, Caesar Divi Filius Augustus komutasındaki Roma ordusuna yenilmesinden sonra Roma eyaleti oldu. Hatta bizzat imparatorların özel mülkü oldu. Romalılar Amon tapınaklarına bir süre göz yumup, sonra kapattılar. Bir süre sonra da ülkeye önce Hristiyanlık, sonra İslamiyet hakim oldu.
Bu üç bin, hatta daha fazla yıl boyunca güç, firavunlarda değil, Amon rahiplerindeydi. Otuz üç firavun sülalesi demiştim. Bu sülaleleri değiştiren, Mısır'ın asıl zenginliklerine sahip olan Amon rahipleri oldu. Çünkü bu kutsallığın sürekli bir propaganda ile desteklenmesi gerekliydi. Propaganda kesildi mi, kutsallıkta azalaır. Propaganda korosu, aynı şeyleri sürekli ve bıkmadan tekrarlamalı, yalanı ortaya çıkınca daha büyük bir yalana sarılmalıdır. Goebbels ilkeleri kutsallığın korunması için gereklidir. ( https://onbinkitap.blogspot.com/2021/09/duygu-egitimi-nasil-olur-1goebbels.html ) Kutsallık her zaman bir parça mitomani içerir. ( https://onbinkitap.blogspot.com/2020/09/fasist-mitomani.html ) Mesela Sümerlerde yönetici sınıf kendilerine gökten inenler anlamında Anunakiler diyordu. Sırf makamlarını sağlamlaştırmak için halka söyledikleri bu yalanlar, 20. yüzyılda ufocu komplo teorilerine taban oldu. Fenike kralı Adonis, İsa'dan iki bin beş yüz yıl önce kendisini Tanrı'nın oğlu ilan etmişti. İlk Japon meijisi (imparatoru) güneşin oğluydu.
Yazının yaygınlaşması ile soy takibi kolaylaşınca, böylesi kutsallıklar azalarak bitti. Hiç kimse ben inciden çıktım, tanrının oğluyum, gökten indim diyemedi. Son kutsanmış soy, Cengiz Han'ın soyudur. Timurlenk, Cengiz'in soyundan olmadığı için Timur Han ünvanının kullanamadı. Kendisine Emir Timur dedi ve dedirtti. Son yüz yılda pek çok krallığın arka arkaya yıkılma nedeni de, kutsal soy düşüncesinin ortadan kalkmasıdır.
Daha sonrab u kutsallık, peygamberlik ve ermiş-evliyalık-azizlik olarak devam etti.( https://onbinkitap.blogspot.com/2022/09/peygambere-sirk-kosmak-dinsizlik-turleri.html ) Hatta günümüzde New Age tarikatlar olarak devam ediyor. ( https://onbinkitap.blogspot.com/2019/07/tarikat-nedir-1-tarikatlar-kimlerce.html )
Bireylerin ve toplumun içine işlemiş kutsallığı silmek ya da aşmak zordur. 17. yüz yılda bir haham olan Sabatay Sevi, Osmanlı devleti sınırları içinde mehdiliğini ilan etti ve pek çok Yahudi ve Yahudi olmayan bir kısım insanı peşine taktı. Bu durum Osmanlı devletini rahatsız etti ve tutklandı, idam tehditi karşısında Müslüman oldu. Takipçilerinin pek çoğu, özellikle Selanikli Yahudiler, onu takip etmeye devam ettiler ve onun gibi Müslüman oldular ve yarı Yahudilik, yarı Müslümanlık inancı olan Sabatayizm'i kurdular. Osmanlı devleti bu yeni dinin gelişimine bir süre göz yumdu. Bu yeni topluluğu kendince kullanılır buldu. Sonra bu topluluğun daha fazla büyümesini göze alamadı ve Sevi'yi, bu gün Arnavutluk sınırları içinde olan bir kasabaya sürgün etti ve ölünceye kadar orada kalmasını sağlayıp, bilinmeyen bir yere gömdü. ( https://onbinkitap.blogspot.com/2020/05/sabataycilar-ve-fasizm.html ) (https://onbinkitap.blogspot.com/2020/02/hasan-tahsinin-cignenen-onuru.html)
Bu da kutsanan bir kişinin, ani dönüşlerinde bile (Sebatay Sevi örneğinde görüldüğü gibi) kitlelerin sadakatlarını bozmayabilir. İlkel toplumlarda bu çok görülür. Bazı Rus yazarlardan hikayeler okumuştum. Yakutistan'da şamanlar sözüm oan büyü yapıyorlar ama büyü el çabukluğu yani ilizyon. Buna rağmen şamanın cemaati, bu konuda Rusları suçluyor. Şaman baskılar sonucunda Hristiyan oluyor, cemaati de beraber. Benzer bir şekilde bir dergide Afrika'da bir kabile lideri ile ilgili haber okumuştum. Kabile lideri önce Müslüman oluyor ama alkol yasağını öğrenince Hristiyan oluyor, tabi kabilesi de beraber.
Modern toplumda bu kutsallık kolay oluşmuyor. Eskiden de kolay değildi ama okur-yazarlığın bu kadar yaygınlaştığı bir çağda daha da zor. Kutsallaşma için çile çekeceksin ve destekçilerin de çile çekecek. İlk modern diktatör sayılan Napolyon, gazeteleri kontrol etmesem, altı ay iktidarda kalamam, demiştir. Büyük Rusya seferi ve yenilgisinin yıkımına rağmen sürgün edildiği Elbe adasından kaçıp, tekrar iktidara gelmiş; Waterloo savaşı yenilgisinden sonra güney Atlas okyanusundaki Sen Helen adasında, hapiste ölmüştür.
Çok az kutsallaşmmış lider, sağlığında ve isyanla devrilmiştir. Bu da çok uzun bir iktidarın ve büyük hataların ardından olmuştur. Rejim için tehlikeli olan kutsal liderin ölümü değil, hatalarıdır. Bu hatalar hem dikta otoritesinin baskısı, hem de yüceltme propagandası yüzünden bu hatalar o günlerde, hatta yıllarda anlaşılmaz, anlaşılsa da konulşulmaz. Acısı sonradan çıkar (bazen önceden de çıkar.).
Burada esas problem, muhalefetin ne yapması gerektiğidir. Oturup, kutsal liderin ölmesini beklemek yanlış ve zavallıca olduğu gibi, kutsal liderin ölümünü pasifçe beklememeli. Ana muhalefet partisi lideri, seçim yenilgisinden sonraki ilk tweet'i, bir semt takımının üst lige çıkmasını kutlamak olmamalı. Muhalefet ise, eberjisini ana muhalefer partisi lideri ile uğraşarak harcamamalı. ( https://onbinkitap.blogspot.com/2023/06/leviathana-muhalefet-1-muhalif-enerjiyi.html ) Sevgili okurlarım, ben Kılıçdaroğlu'nun istifa etmesine taraftarım. Sonuçta 74 yaşında ve bayağı bir zamandır da partinin başında. Gene de dikkatimizi iktidara vermeliyiz.
Farkında mısınız, sahte video ile muhalefet karalandı ve bu rezilliğe utanmadan kıvrak zekalık denildi. Seçimden önce Muhammet Yakut ve Ali Yeşildağ'ın ifşaatları ile ne çok şey öğrendik. (iddiaların çok azı yalanlandı.) Meğer ülkede pek çok kişini seks kasedi varmış. Ben buradan elinde ünlü yada ünsüz politikacıların kasedi olanlara sesleniyorum, mümkünse verin piyasaya gitsin. Gene iktidar değişmez ama ortalık şenlensin. Muhalefet olarak halen bu iddiaları konuşmalıyız.
Muhalefet olarak çok hata yapmış olabiliriz fakat, böylesi bir kötülüğü engellemek için her şeyi denemeli, mücadeleyi bırakmamalı, denemekten bıkmamalıyız. Örgütlenmek için parti aramak ya da parti kurmak yerine, kendimiz örgütlenebilmeliyiz. Bu su çatlağını bulacaktır. ( https://onbinkitap.blogspot.com/2018/08/suyun-catlag-ve-partisiz-orgutlenme.html). İktidar, liderini kutsallaştırıyor. Zira mücadele etti ve çile çekti, kendisi de kitlesi de. Öyle ise size sorarım, son yirmi yıldır CHP seçmeni kadar çile çeken kim var? HDP-Yeşil Sol Parti demeyin lütfen. Onlar yetmez ama evete, sözde boykotla destek verdi. Çözüm sürecinde CHP, MHPCHP espirileri ile kötü oldu. Çözüm süreci bitti, CHPKK espirileri ile kötü oldu. HDP-YSP'nin iktidar yanlılığı da, her zaman eğreti oldu. CHP'nin medyası var ama onu iktidara taşıyacak kadar büyük değil.
(Bu kutsal liderliği ve propaganda gücü konusu, başka bir yazı olarak yazmak gerekecek.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder