KORONA SONRASI İÇİN BAZI TAHMİNLER

Bu pandemik salgın, tüm dünyayı etkiledi ve sonrasında her şeyin aynı olmayacağı kesin. Ben de naçizane kendim bazı tahminler yaptım ve bir kenara yazmak istedim. Bakalım kaç tanesi gerçekleşecek, kaç tanesi gerçekleşmeycek:

1)Korona maskeyi kalıcı yapacak. Tıpkı AIDS'in prezervatifi kalıcı yapması gibi. Maske, Japonya başta olmak üzere Doğu Asya'da ta ezelden beri yaygındı. Biz de sokaklarda maskeli birilerini görmeye alışacağız.

2)Evden çalışma yaygınlaşacak. Beyaz yakalılar başta olmak üzere evde çalışma yaygınlaşacak. Böylece çalışanlar şehir içi yolculuk masrafı ve stresinden, şirketler de daha büyük yazıhane ve ofis mobilyası masrafından kurtulacak.

3)Bunun sonucunda internet hizmetleri yaygınlaşacak ve çeşitlenecek. İnternette ücretli uygulamalar, güvenlik sebebi ile yaygınlaşacak.

4)Evden eğitim olmadı. Sadece bir kaç günlük kar tatili ve benzeri boşluklar için ve bazı tamamlama içerikleri için geçerli olacak. Birebir ders ve kurslarda internet bağlantısı yaygınlaşacak.

5)Evde daha fazla vakit geçirilince yemeksepeti, çiçeksepeti, getir ve benzeri uygulamalar çoğalıp, yaygınlaşacak. Garsonların yerini kuryeler alacak.

6)Şehir merkezleri ve çok katlı binaların değeri düşecek, hatta boşalacak. Amerika'da salgının merkezi Manhattan adası oldu. Bu ada tahminen Heybeliada büyüklüğünde ve bir milyon iki yüz binden fazla  gece nüfusu var. Gündüz nüfusu ise daha fazla. Eğer evden iş yapacaksan ya da haftada bir-iki kere şirkete gelinecekse; şehir merkezindeki çok katlı, az alanlı yerlerde yaşamanın anlamı yok. İstanbul'da bir şirkette çalışacaksanız, Zonguldak ya da Edirne'de ikamet edebilir, bahçeli evinizde, tarlanız ile ilgilenebilirsiniz.

7)Gene evden çalışma ile beyaz yakalılar dışarıdan iş alabilecek, böylece yazılım, mühendislik ve benzeri şirketler, bir çeşit kooperatife dönüşecek.

8)Dev AVM'ler terk edilecek ve yıkılacak. Zaten Amerika'da yavaş yavaş başlayan bir olay bu. İnternetten alış-veriş her mahalleye, hatta köye giren zincir marketler, bu bitişi hızlandıracak ama gene de bu terk edilme yirmi  veya otuz yılı bulabilir.

9)Evden çalışma yaygınlaşınca giyim sektörü daralabilir. Giyim sektörünü şahlandıran beyaz yakalılardı. Mavi yakalılar zaten iş elbisesi giyer. İnsan, başkaları için giyinir. Her gün iş yerinde arkadaşları ile görüşen beyaz yakalılar, bir de tüm günü evde geçirince, kıyafete o kadar para vermek istemeyecek.

10)Hem iş yerine arada uğrayan beyaz yakalıların, hem de beyaz yakalı amirini nadiren gören mavi yakalıların iş yerine duygusal bağlılığı azalacak ve iş değiştirmeler sıklaşacak.

11)Kıyıdaki dev otellerde, deniz-kum-güneş turizmi azalacak. Yerine benim instagram turizmi dediğim tarihsel, ilginç yerlere (Orhun Abideleri, Hakkari Gençlik Köprüsü (Deniz Gezmiş'in arkadaşlarınca yaptırılan), Çernobil vs) geziler yaygınlaşacak. Booking.com gibi uygulamalardan ev değiştirme ya da geçici olarak ev kiralayıp, yılın bir kaç haftasını başka bir şehirde geçirme gibi tatil türleri çoğalacak.
12) Bir önceki maddede yazdıklarım uzun süreçte olacak. Korona elbet insanların gezme ve tatil yapma arzularının önüne geçilmeyecek. Gene de turizmin 2030'dan evvel eski canlılığına döneceğin öngörmüyorum. Gene bence 2025'den önce hac, umre, olimpiyat, Dünya-Avrupa-Asya vb şampiyonası, (en azından seyircili) düzenlenebileceğini ön görmüyorum.

13)Nikahlar daha fazla düğünün yerini alacak ve mevcut düğünlerde küçülecek. Öyle en uzak akrabanın bile çağrıldığı ve minimum üç yüz kişinin katıldığı düğünler giderek azalacak ve genelde en fazla 50-60 kişilik düğünler yaygınlaşacak. Bu da yavaş yavaş olacak, birden olmayacak.

14)Evde yemek, yiyecek, örgü, kıyafet, hediyelik eşya yapımı da artacak. Hatta bu tür evde üretim yapanlar internette örgütlenerek çoğalacak.
Bunlar aklıma gelenler. Ne kadarı gerçekleşir, zaman gösterir.