SİYANÜRde AMAÇ, ZEHİRLEYİP, AÇ BIRAKMAK MI?

 Madencilik zor iştir. Zonguldaklı bir arkadaş, maden insana göre değil, demişti. Bu yüzden madenlerde binlerce yıl, insan sayımayan köleler sayıldı. Gemilerde kürek çekmek (kürek mahkumluğu) ve madencilik, uzun süre kölelerin işi oldu. Özellikle tünel-kuyu madenciliği çok zorluydu. O derin tüneller ne canlar almıştı. Sadece kazalar değil, ciğere dolan tozlar da ömrü kısaltmıştır. Müreffeh Avrupa ülkelerinin pek çoğunda (Almanya, Fransa, Belçika vesaire) kömür madenleri kapandı. Rusların yapay elması daha ucuz elde etmesiyle, özellikle Afrika'da pek çok elmas madeni kapandı. Böylece Afrika'daki pek çok iç savaş sona erdi. Afrika, uyuşturucu üretse de, onun asıl tüketicisi Avrupa ve A.BD'ye uzak olduğu için, Sahra çölünün güneyindek iç savaşları fildişi ve elmas karşılamış; fillerin soyu kurumaya yaklaşmışken, yapay fildişi imdada yetişmiş, yapay elmas da pek çok iç savaşı bitirmiştir. Çünkü o kadar askeri-gerillayı besleyecek para bulmak zorlaşmıştır. Altın, platin yada diğer madenler, zorlu bir işleme, cevherden ayırma süreci uzun ve zorlu. Diğer yandan Afrika, hele de Sahra güneyi hali hazırda zorlu. Bir zamanlar adı Zaire olan Demokratik Kongo Cumhuriyeti, dünyanın en büyük kobalt madeni üreticisi ve bu ülkede dünyanın görmediği, her sene yüz binlerce, hatta bazı yıllar iki milyon kişinin öldüğü bir iç savaş yaşamakta. Bu ülke, yanılmıyorsam Şili ile beraber, dünyanın en büyük bakır üreticisi de aynı zamanda. Afrika kıtası ile ilgili olarak internet ve sosyal medya ortamlarında, dünya madenlerinin üçte birnin çıkarıldığına dair bilgiler görüyorum.

Bu yalansa bile abartı değildir. Bunun en başlıca sebebi, Afrika'nın bu madenlere sahip olması, diğer bir sebebi de Afrika toprağının geç sömürgeleştirilmiş olmasıdır. Afrika, sivri sineklerin, beyin humması da yapan sıtma hastalığından dolayı, 19. yüzyılda kininin ve aşıların icadına kadar çok fazla işgal edilememiş olmasıdır. Avrupalı beyaz adamın, Afrika kıtası kaynaklı hastalılara karşı narinliği, kıtayı beyaz adam mezarlığına çevirmiştir. Aşı ve ilaç teknolojisinin gelişmesi ile 19. yüzyılın ikinci yarısında Avrupalılar, genelde sadece köle kaynağı olarak görmüştür. 1885 Berlin Kongresi ile de paylaşmışlardır. Yani Afrika'da maden arama ve çıkarmaya geç başlanmıştır.

Üçüncü neden Almanya gibi ülkelerin, madenlerini kapatma nedeniyle aynı ve daha fazlasıdır. Madenler sadece çalışanına değil, çevresine de sağlık tehditi yayar. Siyanür, toz, yer yer o madenler, beraber toprak altından çıkan yan ürünler (kurşun ve civa gibi ağır metaller vesaire) başa yeternce derttir. Bu yüzden medeni memleketlerde maden işletmek zordur ve madenleri geri kalmış ülkelerde açmak daha iyidir. 1984'de, Hindistan'ın Bhopal felaketinden sonra Anerikalı şirket, davaların da Hindistan'da açılmasını sağlayarak, binlerce insanın öldüğü felakette ödemesi gereken tazminatları bedavaya getirdi. 18 binden fazla insan öldü, 150 binden fazla insan zehirlendi, 40 tom zehir havaya savruldu ama şirket hemen hemen hiç ceza ödemedi (Rakamlar vikipedia'dan. Olay 3 aralık 1984'de oldu.) Böyle bir kazanın Ameika'da olduğunu düşünebiliyor musunuz?

Yabancı kanallardan altın madenciliği belgeselleri izliyorum. Çok izleniyor ki, yıllardır devam ediyor. Parker diye aileden madenci bir genç var. 19 yaşında başladı ve kaç zamandır izliyorsam bayağı büyüdü. A.B.D ve Kanada'da yer yer özel mülk arazileri alıp, altın çıkarıyor. Bir de Berin Denizinde Altın diye bir program izliyorum. Ne kadar uzun zamandır izliyorsam, bazı kişilerin, kameralar önünde zenginleşmesini izliyorum. Bir çift var, ayrılalı çok oldu. Uyduruk bir salın üzerinde, denizin dibinden çıkardıkları kum ve kayayı eleyerek, altın arıyorlardı. Resmen kameraların önünde zenginleştiler. Erkeğin, kepçesi, gayet iyi ekipmanları, helikopteri falan oldu. Kız da, bir kaç kız alarak, kendi altın arayışını sürdürüyor. Maden dışında gayet şık giyiniyor. (Gözümüz yok, Allah daha çok versin.)

İşin ilginci hiç biri siyanür kullanmıyor. Oysa siyanür kullansalar, iki,üç yada on, yirmi kat fazla altın çıkaracaklar. O kadar maden belgesseli izledim, siyanürlü linç ile çalışan bir tek, Şili'de, yüz yılda bir yağmur yağan çölün ortasındaki bakır madeniydi. Hatta bakırı üç kere siyanürlü havuz ile işlenecek saflığa getiriyorlardı. Orada da, siyanür havuzu, kat kat güvenlikli bir alandaydı. Cevher, kilometrelerce taşınarak, siyanür havuzuna boşaltılıyordu.

Ben, çok fazla komplo teorisine inanmanın paranoya olduğuna inanalarım. Büyük kötülüklerinse tesadüfen olmadığını hayat içinde öğrendim.  Örneğin dedikodular, yanlış anlaşılmalardan falan doğmuyordu. Yeri ve zamanı bekleniyor ve ona göre özel olarak üretiliyordu. (https://onbinkitap.blogspot.com/2023/05/dedikodu-komplo-toplumu.html) (https://onbinkitap.blogspot.com/2023/02/dedikodu-cihadi.html)

Büyük katliamlar ve progromlar da ani ve kitlesel öfke krizlerinin sonucu değildirler. Uzun süreli ve teknik hazırlık isterler. (https://onbinkitap.blogspot.com/2022/04/ahmet-kaya-olayi-orneginde-progrom-ve.html) Sovyetler Birliği döneminde, Özbekistan ve Türkmenistan başta olmak üzere Orta Asya ülkeleri, yanlış tarım (sulama, gübreleme vesaire) ve kirlilikten dolayı zarar gördü. Aral görü yarıdan fazla kuruyup, iki parçaya bölündü. Bu ülkelerin tarımı, tek başına kendi halklarına yetmez hale geldi. Sizce bunda kastı yok muydu?

Peki tam fay hattının üzerine, Frat gibi devasa bir nehrin yanı başında, böyle dayanıksız bir siyanür havuzu yapmanın tek sebebi para hırsı mı, yoksa içinden geçtiği üç ülkenin (Türkiye, Suriye, Irak ve hatta Şattül Arab seneiiyle az da olsa İran) tarımını felç etmek mi?

İtalyan mafya örgütü Ndrangetha (Burada N harfi, d harfini daha ince okutmaya yarıyor, okumasanız da olur) 'nın, maden havzalarına tehlikeli (kimyasal-nüklüer) atıkları gömdüğünü öğrendiğimde de, şu yazıyı yazmıştım. ( https://onbinkitap.blogspot.com/2019/08/maden-mi-copluk-mu.html)

CHP'YE SALDIRMANIN NEDENLERİ VE BAHANELERİ

 Geçen yıl, sosyal medyadan tanıştığım bir kadın aracılığıyla, Atatürkçü Birlik Grubu diye bir gruba üye olmuştum. Cuma akşamları Zoom'da toplanıyorduk. Toplantılara Faik Kurtulan başkanlık ediyor,  genelde ya üyelerden biri powerpoit ile sunum yapıyor, ya da bir konuğumuz oluyorduk.  Hatta o son toplantıda, Faik'le kavga edip, ayrılmasaydım, ertesi cuma sunumu ben yapacaktım. Faik Kurtulan'ın adını Aydınlık fazetesinde görünce, Doğu Perinçek ile ilgili yazımı, grubun Watssap kanalına atmıştım. (https://onbinkitap.blogspot.com/2020/09/dogu-perincek-kimdir.html) Bu öfkesini son toplantıdan önce söylemişti. Watsap gruplarında ortalığı karıştırdın diye. Bir de gene o son toplantıdan önce Faik kurtulan ve diğer üyelerle, neden sadce CHP'n,n adını vererek eleştirdiğini, diğer partileri eleştirmediğini sorarak tartışma başlatmıştım.

Biz o son toplantıya gelelim, esas giriş bu toplantıda olanlar. O gün grubun konuğu, emekli mühendis albay Öznur Yılmaz'dı. Seçimlere az bir zaman kalmıştı ve iktidar konfederasyonuna Hüda-Par'da katılmıştı. Kendisi Hüda-Par'ın ve siyasal dinin kadınlara saldırıları hakkında bir sunum yaptı. Sonra Faik Kurtulan lafa başladı ve Öznur hanım, CHP yada sol dememişken, CHP aleyhine sayıp, dökmeye başladı. CHP,  HDP'ye özerklik ve tarikatlara bir sürü şey vaat etmişti Faik'e göre. Bir de her cümlesinin sonunda, videosunu atayım mı, deyip duruyordu. (Gezi'de de camide içki içmenin videosu kaç cumadır gelecek.) Ben de Faik'le kavga ettim. Önce mesajlarım engellendi, ardından toplantıdan atıldım. Watsap grubuna manifestomu verip, gruptan ayrıldım.

Siz de iktidarı savunamıyor musunuz, Faik gibi yapın, CHP'ye saldırın. Hüda-Par, kadın haklarına mı saldırıyor,  Cehape'de aşk-meşk sıkandalı vardır.  Apo'nun mektubu, TRT'de mi okundu, Cehape, Kürtlere özerklik verecektir. Elinizde delile gerek yoktur, daha sonra yayımlayacağınızı açıklayın, yeter. Konu yirmi yıldan beri ülkeyi yöneten iktidar ve siz onu savunamıyor musunuz, Cehapeye laf atın yeter. Zira tek muhalefet partisi cehape'dir. Mesele iktidarın kötü olması değil, cehape gelirse daha kötüsü olmasıdır. Anası-bacısı, geneleve satılmış olsa, cehape gelirse daha ucuza satar diye endişelenecek. Fırat havzası, Basra'ya kadar siyanürlenecek, memlekette tüm ormanlar satışta, emekli artık kendini geçindiremiyor (ilk atandığımda öğrencilerin neredeyse yarısının babası emekliydi), Rusya, Akkkuyu'ya nüklüer santral görünümlü askeri üs kuruyor, Amerika, parasını verdiğimiz F-35'leri vermediği gibi, F-16'ları da binbir kapütülasyonla veriyor, asgari ücretliyi bırakın, ortalama üstü gelirlilerin ev almak değil, kiralaması bile hayal oldu ama en büyük tehlike cehape. Edirne'ye Enver (paşa) gireceğine Bulgarda kalsaydı yada keşke savaşı Yunan kazansaydı demek gibi bir şey. (https://onbinkitap.blogspot.com/2023/05/meger-bunlar-kurtulus-savasina-da.html)

Faik Kurtulan, bu şekilde davranan tek kişi değildir. Ülkemizde her ideolojiden cehape aleyhine bir cümle vardır. Şimdi size aşağıda bir dizi cümle sıralayacağım, pek çoğunuz bu cümleyi duymuştur.

Atatürk düşmanı, Atatürk'ün partisi cehape, halka zulm etmiştir; Atatürkçü, cehape artık Atatük'ün partisi falan değildir; siyasal İslamcı, Cehape İslamın düşmanıdır; İslam karşıtı, cehape tarikatlarca yönetilmektedir; Alevici, Aleviler, cehapeye oy vermekte ama yeterince temsil edilmemektedirler; Alevi düşmanı, cehape, Alevi derneğine dönmüştür; Kürtçü, cehape Kürt isyanlarını kanla bastırmıştır; Kürt düşmanı, Kürtler batıda cehapeye oy veriyor, cehape Kürtleri koruyor; Türkçü, cehape Türk düşmanıdır; Türk düşmanı, cehape Türkçülüğün ve azınlık düşmanlığının partisidir; sosyal demokrat, cehape artık sosyal demokrat değildir, sosyalist enternasyonelden çıkarılmalıdır; sosyalist-komünist, cehape burjuva partisidir; antikomünist, cehapa komünistlerin gizli yuvasıdır. Bakın, hiç biri size yabancı gelmedi, çünkü daha önce duydunuz. Üç defa arka arkaya MHP yada İYİ parti aleyhine yazı yazarsanız, Türk düşmanı, gene aynı şekilde DEM-HDP aleyhine yazarsanız Kürt düşmanı olursunuz. Lakin rahmetsiz Engin Ardı. ve onu örnek alan yüzlerce medya yazarı gibi her yazınız cehape aleyhine olabilir, her gün böyle yazabilirsiniz. Ne CNN, ne de Türk olan bir kanal var. Tek yaptıkları (saat başı haberleri dışında) dört-beş kişi bir araya gelip, cehapeyi konuşmak. Arada evde D-SMART'tan kanalları zaplıyorum, her akşam, CNN TÜRK dışında üç kanalda daha konu cehape.

Türkiye'de sağ ve Tüsiad, 1976 1 Mayısındaki devasa kalabalık ve  1977 seçimlerinde Bülent Ecevit seçimlerinden sonra terör saldırılarını arttırmış, o zamanlar basını tam olarak kontrol edemeyen TÜSİAD, basına ilanlar vererek, CHP'nin zoraki azınlık hukümetinin düşmesini sağlamıştır. Ülkemizde suikaste giden sağcı politikacı, iş insanı falan vardır ama yazar-çizer veya akademisyen yoktur.  12 Eylül öncesi kitlesel katliamların (sadece Maraş-Çorum, Bahçelievler katliamı gibi katliamlar değil, kahvehane taramaları da benzerdir) kurbanları çoğunlukla solculardır. Buna rağmen 12 eylül medyası, önce sağ-sol kavgası diye anlattı olayı, sonra tüm suçu sola attı. (https://onbinkitap.blogspot.com/2021/06/12-eylul-un-sucluluk-duygusu-egitimi-12.html)

12 Eylülden sonra Turgut Özal ve onun medyası, rakibi gördüğü Süleyman Demirel, Alparslan Türkeş, Bülent Ecevit ve Necmettin Erbakan'ı kardeş kavası suçlamalarını yöneltti. ANAP, dört eğilimin (sosyal demokrasi, milliyetçilik, milli görüş ve merkez sağ) partisi olmakla övünüyordu. Sonuçta Demirel ve DYP, mecburen SHP ile işbirliğine gitti. (12 Eylülden sonra CHP'liler halkçı partiyi kurarken, askerlerde sosyal demokrat partiyi kurmuş, sonra bu iki parti birleşmişti CHP'nin eski genel başkanı Bülent Ecevit'de, kendi yasaklı olduğu için, karısının genel başkanlığında DSP'yi kurmuştu.) Sonuçta DYP, ve Süleyman Demirel, SHP ile koalisyon yaptı. Bunun bir nedeni de, 12 Eylül suçlarını işlememiş olmaktı. 1977 seçimlerinde Ecevit ile koalisyon yapmayan sağ partiler bloğu (Milliyetçi Cephe), Abdi İpeçi'nn cenazesinde bile el sıkışmayan Ecevit ile Demirel ve 12 Elül darbesinden önce altı ay boyunca inatla cumhurbaşkanı seçmeyen meclis, Türk milletinden özür dilemiş oluyordu. (https://onbinkitap.blogspot.com/2021/06/12-eylulun-sucluluk-duygusu-egitimi-2.html)

Medyadaki CHP düşmanlığı, 1989 yerel seçimlerinden sonra başladı. İstanbul ve Ankara başta olmak üzere büyük şehirlerin belediyelerinin kaybedilmesi, sağcılara, medya holdinglerine ve TÜSİAD'da kabus gibi geldi. Seçimlerden önce ANAP, seçmeni tehdit eden propagandalar yaptı. Derhal SHP'nin ve solun elinden büyük şehirler alınmalı ve solun iktidara gelmesi imkansız hale getirilmeliydi. Önce ANAP'a destek geri çekilip, aynı destek DYP'ye ve MHP'yeyöneltildi. ANAP'a verilen destek boşuna olacaktı.  1993 seçimlerinde görülecekti MHP-DYP'ye verilen destek de boşunaydı. 1993 seçimlerine daha sonra tekrar döneceğim.

Uzan ailesinin Star televizyonu ve diğer radyo-tv kanalları, SHP'ye sakdırmaya başladı. SHP, içten de, Deniz Baykal'ın taraftarları ile yara almaya başladı. SHP, ikide bir kongrelerle gündeme geldi. Ardından da SHP'yi ele geçirmek yerine, 12 Eylül rejiminin kapattığı CHP'yi tekrar açtı 1992'de. Sonra CHP, ayrı listelerle seçime girerek,  1995 seçimlerinde pek çok milletvekilliğini, yerel seçimlerde de İstanbul ve Ankara başta olmak üzere pek çok belediyeyi kaybetmesine sebep oldu. 1995 yılında Shp-Chp birleşti. Bu sefer de anti Baykalcılık yükselişe geçti. Bu arada İSKİ skandalı patladı. Star TV, kısa sürede İSKİ skandalı TV haline geldi. Bu skandal üzerinden tüm SHP (CHP)'li belediyelere saldırdı. Sonra bu saldırıya diğer TV kanalları ve medya da katıldı.

https://onbinkitap.blogspot.com/2017/10/doksanli-yillar-6-uzan-ailesi-ve-yesim.html

https://onbinkitap.blogspot.com/2023/08/uzan-ailesinin-ve-genc-partinin-siyasi.html

CHP, Atatürk'ün mirası (özellikle bir ara Reisl'in diline doladığı İş Bankarı hisseleri başta olmak üzere) ve 12 Eylül öncesi mülklerini de geri alabilmek için CHP çatısı altında ve Deniz Baykal liderliğinde birleşti. Seçmen, Deniz Baykal'ı sevmediği için CHP, oy kaybetmeye devam etti. Solda en büyük oy alan parti olma özelliğini DSP'ye kaptırdı. Yüzde on barajını önce ucu ucuna geçti, sonra baraj altı ve tarihinde ilk kez meclis dışı kaldı. (1999 seçimleri) DSP, 2002 seçimlerinde, sağın tüm günahını da yüklenerek, batmak bir yana, yerin dibine girdi. (https://onbinkitap.blogspot.com/2023/11/turk-medyasinin-2002-harekati-akp-nasil.html) 

Bu arada medyada giderek liberalleşti ve sağcılaştı. Emin Çölaşan yada Bekir Coşkun gibi ünlü köşe yazarları, uzun süre koltuklarında kaldı. (https://onbinkitap.blogspot.com/2023/11/aydin-dogan-kimdir.html) Ekonomi servisleri, serbest piyasa ve özelleştirme yanlıları ile doldu.

AKP iktidarı yıllarında ise ya CHP, ya biz temalı propagandalar yapıldı. 2010, yetmez ama referandumunda, CHP ile Atatürkçülük eleştirildi.  Şimdilerde CHP'nin az Atatürkçülükle suçlandığına, sosyal demokrattasn, solcunda Atatürkçü olmaz diyenlere bakmayın. 2008 ile 2013 (Gezi isyanı) arasında tek Atatürkçü, CHP'lilerdi. Doğu Perinçek'in Türkçe Olimpiyatlarında şeref  konuğu olduğu yıllardı. Gezi ve sonrasında 17-25 Aralık, FETÖ-AKP  savaşından sonra Atatürkçülük yeniden popülerleşmeye başladı. AKP bu sefer de Alevi düşmanlığını ortaya koydu. Seçimleri kazanmak için basit bir formül uyguluyor. Tüm muhalefet CHP'de toplayıp, muhalefetin geri kalanını da muhalefete muhalefette topluyor. (https://onbinkitap.blogspot.com/2019/08/sahte-muhalefet-muhalefete-muhalefet.html)

Bir de her seçim sırasında ortaya çıkan milli otomobil, milli gemi, milli traktör (hatırlayan var mı, on liralık elektirikle, on dönüm tarla sürecekti), altın, uranyum, gümüş, doğal gaz, petrol (Hatırlar mısınız Gabar dağında çıkacaktı? İnternette, hatta televizyonlarda yayımlanan görüntülerin aslında Venezüella'da çekildiği ortaya çıkmıştı) madenleri; askerimize terörist saldırlar ve sert cevaplar (karşı saldırılar); DHKP-C'ni de bir saldırısı( https://onbinkitap.blogspot.com/2023/07/silahli-direnisin-provakasyon-olmasi.html) ; şehit cenazesinde muhalefet liderlerine saldırı; muhalefet bloğunda bölünmeler ve kavgalar; seçim gecesi belirsizlik ve korku; iktidarın yeni bir zaferi ve kapanış.

Bu seçimde de benzeri oluyor, bir farkla. Daha önceki seçimlerde iktidar bloğu, seçim öncesi nefret diline ara verir,  tüm ülkenin başkanıyım havasında dolaşırdı. Bu seçimde açıkça hedef gösterme var. Buna bir de en son ANAP'ın 1989'da yaptığı, belediyeyi bize vermezseniz, kötü olur tehditleri var. Bu tehditler, 1989'da da işe yaramadığı gibi. 1989 yerel  seçimleri sonrası medya ve iş dünyası önce ANAP'tan, 1995 sonrası da DYP ve Tansu Çiller'den vazgeçti.

https://onbinkitap.blogspot.com/2022/07/turgut-nereye-kostu.html

https://onbinkitap.blogspot.com/2022/08/yildirim-akbulut-ve-mesut-yilmaz.html

https://onbinkitap.blogspot.com/2022/04/tansu-cillerin-siyasi-tarihi.html

Şimdi de benzer bir korkutma var. Hatta benzeri değil, aynısı var. 1995'de Mehmet Barlas, Sabah gazetesindeki köşesinde, İslamı anlamak diye bir yazı yazdı. Bu yazıdan sonra medya ve iş dünyası (TÜSİAD), kamu oyunu yavaş yavaş siyasal İslam'a doğru sürdü. Bu arada CHP'ye saldırlar devam etti. 

Sonrasını tekrar uzun uzadıya yazmayayım. (https://onbinkitap.blogspot.com/2023/11/turk-medyasinin-2002-harekati-akp-nasil.html) Bugün de benzer bir siyasi-ekonomik krizle karşı karşıyayız. Bu sefer sağın kaçacak yeni bir alanı yok. MHP, majör parti olma şansını, 1995'de Alparslan Türkeş'in yanlışları başta olmak üzere defalarca tepti, red etti. İyi parti ise, seçimlere az kala masayı devirip, sonra geri dönerek tepti. CHP ile ittifakı, AKP devrilmeden bırakmamalıydı. Türkiye'de sağın, kaçacak yeni bir partisi ve ideolojisi yok. Tek çaresi, Faik Kurtulan gibi, ya CHP ya Cumhur konfederasyonu diye tehdit etmek. Üstelik buna DEM parti, İyi Parti, Zafer partisi falan da dahil. 

DEM Parti değilse de, seçmeninin, seçimden sonrasını düşünmesi gereklidir. 1977 ara seçimlerini bej sıfır (beş değil, bej, CHP'nin Edirne belediyesini kaybettiği gece, Trakya aksanıyla çıkmıştır bu slogan) yenilgisinden sonra Anadolu'da Alevilere karşı progromlar oldu (Maraş-Çorum gibi). Çünkü dönemin majör partisi Adalet Partisi ve lideri Süleyman Demirel,  her yerde CHP'nin oy oranını arttıran Alevileri, taşra illerinden kovmaya ve büyük şehirlere, hatta Almanya başta olmak üzere Avrupa ülkelerine dağıtmaya karar vermişti. Bu yüzden Alevilere karşı terörü, çoğu kez tüm ile yayıyordu. (https://onbinkitap.blogspot.com/2022/06/alevi-tarih-mitlerine-cevaplar-2.html)

(https://onbinkitap.blogspot.com/2022/07/suleyman-demirel-kimdir.html)

Bu seçimlerden sonra, İstanbul başta olmak üzere, belediyeleri kaybetmesine engel olacak Kürtlere karşı benzer saldırıları yapmayacağını,  hatta 2015'de Beypazarı'nda yaptıklarını yapmayacaklarını nerden biliyorsunuz ve neye güveniyorsunuz. Resi, seçimlerden önce, mülakattı kaldıracağını vaat etmişti ama seçimlerden sonra hemen vazgeçti. Ben 1998'de öğretmenliğe ilk başladığımda,  öğrencilerimin çoğunun babası emekliydi. Bazıları çalışmıyordu. Zor da olsa emekli maaşıyla geçim vardı. Şimdi emekli olayım, tekrar üniversite okuyayım istiyorum, emekli maaşı bana yetmeyecek, biliyorum. Et bu ülkede her zaman pahallıydı ama kemikler hayvanların payıydı yada utana-sıkıla çorbalık kemik verilirdi ücretsiz olarak. Şimdi kemikler parayla satılıyor.

Hadi, TÜSİAD'ı, tarikatları anlarım. Sol partiler ve alt sınıfları CHP'nin nesi ile tehdit ediyorlar. Dünyada tek partiler genelde kan ve şiddetli isyanlarla yıkılırken (hatta Suriye'de on küsur yıllık iç savaşa rağmen yıkılmamışken,  CHP,  1946'da direndi 1950'de tek etti. Sonrasında ise (SHP dahil, hatta zorlarsan Ecevit'in DSP dahil) ortaklıkları hep kısa süreli oldu. Aslında kimse CHP iktidarından korkmuyor. Sonrasında olacaklardan korkuyor.

BULUŞ YOLUYLA DİN ÖĞRENİMİ

 

Bu yazıya, eğitim bilimleri yada eğitim felsefesi üzerine ansiklopedik bilgi ile giriş yapacağım ama konumuz tam olarak bu değil. 

Pek çok öğrenme yöntemi-metodu vardır. Sunuş yoluyla öğrenmede öğretmen, öğrencilere bilgiyi kendisi anlatır yada yapıp, gösterir. Araştırma-incelemede öğrenciye ödev verirsin. Staj yada okul işliği, yaparak-yaşayarak öğrenmedir. Okul takımları, grup ödevleri, işbirlikli öğrenmedir. Bu ve daha fazlasını, uzmanların ve akademisyenlerin yazdıkları eğitim ile ilgili kitaplardan öğrenebilirsiniz. Burada yazımızın başlığı buluş yıluyla öğrenim ve bunun din eğitiminde uygulanması yada neden uygulanmadığı.

Buluş yolu ile öğrenmede, öğrencinin bilgiyi kendisinin bulması, keşfetmesi yada öyle sanmasının sağlanmasıdır. Bu amaçla öğrenciye keşif yapması için alan yapılır. Müzeler, fuarlar, oyun alanları, kütüphaneler, pazarlar, böylesi keşif alanlarıdır. Oklların içinde de böylesi keşif köşeleri yapılabilir. Saksılardan oluşan bir botanik parkı, şairler köşesi böylesi keşif noktlalarıdır.

Orta çağ zihniyetli, geri kalmakta inat eden toplumlar, buluş yoluyla öğrenmeyi sevmez. Çünkü orta çağ zihniyetine göre eğitim, çocuğu yetiştirme değil, şekillendirme işidir. Öğrenci, öğretmenin yada sistemin istemediği şeyi öğrenmemelidir. Bu yüzden sansürler ve yasaklarla öğrencilinin bir şeyleri keşfetmesine engel olmaya çalışır. Buluş yoluyla öğrenmeyi, informal öğrenmeyle karıştırır. Öğrenci, kendi istediği gibi olmalıdır. Araştırma-inceleme ödevlerinde de verilen kaynaklar kullanılmalıdır. Oysa gerçek mucitler, kendi keşfettikleri bilgilerden yola çıkarlar. Ödevler, mucit yetiştirmez. Öğrenci sadece çözümü değil, sorunu da keşfetmelidir. Bunun için de öğrencinin sadece öğrenmesi değil, oynaması da teşvik edilmeldir. Yaşı kaç olursa olsun.

Buluş yoluyla öğrenmede öğrenci, istemediğimiz şeyleri de keşfedebilir. Mesela Sovyetker Birliği dönenimde işçilere kapitalist sistemin kötülüğünü anlatmak için, beyaz polislerin, siyah işçileri dövdüğü bir video izletilmiş. İşç,ler, ırçılık yada polis şiddetinden çok, videodaki işçilerin ayakkabılarının kaliteli olmasını görmüş. Zira kendileri polis şiddetine alışkınlar. Muhteşem Yüzyıl dizisi ile Türk halkı, Osmanlı padişahlarının, öz oğullarını boğdurduğunu keşfetti. Sanat eserlerinin de insanların bir şeyleri keşfetmesini sağlama özelliği vardır. Türk halkının, Osmanl ıpadişahlarının üçte birinin (otuz altı padişahın on ikisinin) tahttan indirdiği keşfetmesine de zaman vardır.

Öğrencinin kişiliğine göre merak yolu vardır. Bu yüzden en formal, programlı öğretimlerin bile informal, tesadüflere bağlı yanları vardır. Ünlü gazeteci, fotoğraf sanatçısı ve ressam, Fikret Otyam, çocukken, Niğde'de, Alevi bir satıcıdan bal aldığı için babasından dayak yemiş. Otyam, daha sonra Alevi kültürünün en büyük takipçilerinden biri oldu ve cenazesi de cemevinden kaldırıldı. Muhtemelen babasından yediği dayak, bu kültürü merak etmesine sebep olmuştu.

Merak, insanın kendini gerçekleştimesinin iyi bir yoludur ve insanda her şeyi merak etme potansiyeli vardır. Okul içi-dışı  etkinlikler,  merak ve keşif  duygusunu kamçılar. Oysa ülkemizde etkinlik eğitimi çok zayıf. (https://onbinkitap.blogspot.com/2021/08/etkinlik-egitimi-sorunumuz.html) Etkinlikler, eğitime yük olarak görülüyor. İnsanın keşif çabasını asıl arttıran sanattır, keşif için ilham veren sanattır. Bu gün aya gidildiyse, uzaya istasyon kurulduysa ve bunu İslam ülkeleri değil de, Hristiyan ülkeleri yaptıysa,  bunda Newton kadar Bacon'un, Bacon kadar Shakespare'in, Leonardo da Vinci'nin de katkısı vardır. Ülkemizde sanat ve sporcu eğitimi de zayıftır. (https://onbinkitap.blogspot.com/2022/02/sporcu-ev-sanatci-yetistirememe.html) Ülkemizde herkesin resim-müzik, hele de beden eğitimi dersi notunun illa beş olması saçmalıktır.

Son yıllarda, özellikle kamu kuruluşlarından, okullara sunum yapma yaygınlaştı. Muhtemelen il yada ilçe milli eğitimden randevu alıyorlardır ama genelde öğretmenleri pek haberi olmuyor. Öğrencilerin bir kısmı (çoğu kez okulların konferans salonları, tüm öğrencileri alacak kadar büyük olmuyor) konferans salonuna alınıyor, gelenler bir sunum yapıyor, bir kaç soru soruluyor ve kapanış. Mesela Emniyet müdürlüğünün BÖF (Bilgilendirme ve Önleme Faaliyetleri)  birimi var, öğrencileri terör örgütleri ve diğer suç konularında bilgilendiriyor. ÇEDES' de galiba böyle sunumlardan oluşacakmış. (Bu seneki okulumda din öğretmenleri ücretli ve henüz gelen olmadı. Oysa adı üstünde sunum, sunma metodu, bu çağın genci ise keşfetmek istiyor. (https://onbinkitap.blogspot.com/2023/10/cedesin-olu-dogumu.html)

Ülkemizde 185 okul günü az, ailelerin uzun yaz tatillerinde, hasatta çalışacak çocuğa ihtiyacı yok. Anne-baba işte çalışırken, okulların açık olmasını da daha çok tercih ediyor olabilirler. Mesele şu ki, etkinlik eğitmimiz ve .ocukların keşfetme ihtiyacını karşılamıyor. İnternet dünyası gençleri keşfetmeye çağırıyor, okullar zaten televizyon ile rekabet edemiyordu, internetle hiç edemiyor.

Şimdi de asıl konumuz olan buluş yolu ile din öğreniminden bahsedelim. İşin doğrusu din adamları. öğrencinin neyi bulacağından emin olmadığı için, buluş yolu ile din öğrenimini sevmezler. Aslında otoriteler, insanların keşfe çıkmasını istemez. Bu yüzden 12 Eylül, kitapları suç unsuru gibi tek kanallı televizyonunda teşhir edip, meşhur Fahrenheit 451 romanını gerçeğe uygulamıştı. (https://onbinkitap.blogspot.com/2021/06/12-eylul-un-sucluluk-duygusu-egitimi-12.html) Koca ülke devletin tek televizyon kanalına kalmıştı.

Türkiye'de devlet,  halkı kendi sınırladığı dine inanmasını bekledi, özellikle 12 Eylül sonrasında zorunlu din dersleri ile şekillendirmek istedi. Sonuçta Aleviler'den başlayarak dinsizliğin (Ateizm ve Deizm) taban bulmasına sebep oldu. Sonra, Turan Dursun suikasti geldi. Bu suikast sonrasında, öldürüldüğüne göre yazdıkları doğru olabilir düşüncesiyle, kitapları ve kitaplaştırılan gazete-dergi yazıları çok sattı ve çok satmaya devam ediyor. (https://onbinkitap.blogspot.com/2023/08/2002-secimlerinde-medya-manipulasyonu_28.html) Bence benzer bir durum, Adnan Oktar'ın tutuklanması sonrasında oldu. Adnan Oktar'ın tarikatının Müslümanlığının tek alameti farikası, evrim teorisine düşmanlığıydı. Halkı sürekli evrim aleyhine bilgiye boğuyordu. Oktar'ın aniden tutuklanması, insanları evrim konusunda bir şeyleri aramaya itti.

Tarikat ve Adnan Oktar demişken; semavi yada İbrahimi dinlerin (İslamiyet-Hristiyanlık ve Yahudilik) , buluş yolu ile dini öğrenmeye karşıdırlar. Şeyhi olmayanın şeyhi şeytandır, derler. (Bu söz peygambere ait değildir. Muhammed yaşarken, hiç kimsenin kendisi ile eşitlemedi. Bu söz, muhetmelen Beyazıd-i Bistami yada Cüneyid-i Cürcani'ye ait olmalıdır.) Pir eteğinden tut, derler. New Age tarikatlar ve terör örgütleri, kendilerinin keşfedilmesini yada keşfedildiğini sanılmasını isterler. En azından ilk adımın, keşifle olması çabasındadırlar. Az da olsa, kendilerini merak edenler sayesinde, her nesilde örgüt olarak devamlarını sağlıyorlar. Bu örgütler de, keşiften sonra, zokayı yutturduktan sonra, sunumlarla o üyeyi şekillendirme çabasına giriyorlar.

Ben de Kırıkkale'ye geldiğin yıl,  bir felsefe öğretmeni olarak Yeni Yüksektepe (şimdilerde Aktiffelsefe) grubuna girmiştim ve her cumartesi derslerine devam ediyordum. Yaklaşık üç aylık kurstan sonra, üç haftalık üyeliğe hazırlık eğitimi ve üye olduktan sonra da, ömür boyu seminer alıyordunuz. Üyeliğie iki yada üç hafta kala, derneği terk ettim. Zira dernek iki tane İspanyol'un elindeydi. Antonya hoca dedikleri şahıs, derneğin kuruluşunda da varmış. Maria hoca dedikleri kadın, en az yetmişlerinde bir kadındı. En eski üyelere onlar ders veriyordu. Derneğin Türk üyelerii, ömür boyu ders almak zorundaydı. Diğer yandan desleri de zırvaydı. Mesela, Sokrates'ten zerre kadar bahsetmeden, mağara benzetmesinden yada idealar aleminden bahsetmeden, Plaron'u anlatıp, Aristo'ya geçmeden, Hint-Buda mitolojisine geçtiler. Sonra da Helena Petronova Blavatsky denen ve günümüzdeki pek çok modern üfürükçülüğün kurucusundan bahsediyorlar. En son  burçları ciddi ciddi gerçeklik olarak anlattıklarında tarikatı terk ettim.

https://onbinkitap.blogspot.com/2020/03/modern-ufurukculuk.html

https://onbinkitap.blogspot.com/2019/07/tarikat-nedir-1-tarikatlar-kimlerce.html

İnsanları tarikat yada örgütlere yönelten bir sebepte, kendisini gerçekleştirme ve keşif merakıdır.  Gaziantep'te bir Japon'un, İŞİD (DEAŞ)'a katılmaya yönelten de bu sebeptir. Bu açıdan Adnan Oktar ve tarikatının hali hazırda tehlike olduğunu düşünüyorum.  Küçük tarikatlar ve zenginlerin üye olduğu tarikatlar, daha sıkı ve gizli yönleri daha yoğun tarikatlardır ve her an umulmadık saldırılarda bulunabilirler.

https://onbinkitap.blogspot.com/2018/08/adnan-hoca-yeni-bir-15-temmuz-tehlikesi.html

https://onbinkitap.blogspot.com/2023/10/adnan-oktar-tarikatinin-beklenen.html

https://onbinkitap.blogspot.com/2020/05/dinsizlik-turleri-7-kutuplasma-sonrasi.html

Buluş yolu ile din öğreniminden bahseden (benim bildiğim) ilk kişi, Danimarkalı filozof ve ilahiyatçı Soren Kierkegard (Körkırgırd yada ona benzer bir şekilde telaffuz ediliyor)'dır. Kendisi Varoluşçu (Egzistansiyalizm) felsefeyi, Hristiyanlık felsefesi olarak kurmuştu. En son Fransız filozoflar Jean Paul Satre ve Albet Camus'un elinde ateist felsefe oldu. Kierkegard (Körkırgırd diye okuyabilirsiniz), insanların İsa Mesih'in yolunu,  papazlar yada kardinaller aracılığıyla değil de, kendi aklı ve duygularıyla bulması gerektiğini söylemişti. Protestanlığın kurucusu, Alman ilahiyatçı Martin Luther, akıl, şeytanın or...dur demişti. (Luher, Türkleri ve Yahudileri Neden Öldürmeliyiz isimli bir kitap da yazmıştı.)

Aklın yada bireyin arayışında ne bulunacağı bilinmezdir. Bu yüzden din adamları arama, benim sunuşumu izle der. Aramadan yorulanlar da bir sunucuya teslim olur. Dinde hoşlanmadığı şeyleri kendisi keşfetmesin, ona alıştıra alıştıra anlatsın yada anlatmasın ister. Diğer yandan özellikle genç insanlarda keşfetme arzusu daha güçlüdür. Günümüzde ise insanlara bilgi bombardımanı vardır. Bazen istemediği halde bir şeyleri keşfeder. Mesela bir spiker kadın, İslamda cariyelerle seks yapmanın yasal olduğunu, cariye sayısının da sınırı olmadığını, konuklarından öğrenir ve yüzü şaşkınlıktan donakalmıştı. 

Oysa bilse ki cariyelerle cinsel ilişkinin serbest olması bir yana, üzerlerinde ortak mülkiyet bile olabilir. Yani o kadını kullanan birden fazla erkek olabilir ve doğacak çocuk kura ile baba sahibi olabilir. Bu konuda açık şerhler var.  Aslında pek çok kadın, dinlerdeki kadın aleyhine hükümleri bilse, gece uyuyamaz. (https://onbinkitap.blogspot.com/2019/09/dinsizlik-turleri-4-feminist-dinsizlik.html)

Ülkemizde inançtan uzaklaşma süreci, dini keşfe çıkmayla başlıyor. Kendisine sunulanla yetinmeyen kişi, dini kitapları, Müslümansa Kuran'ı okuyarak başlıyor. Dinden uzaklaşmada genelde ilk aşama,  hadisleri inkarla başlıyor. Peygamberin ölümünden 190 (yuvarlarsak 200 yıl sonra derlenmeye başlayan hadisler, sık sık, hem birbirleriyle, hem de kuranla çelişiyor. Sonra tarikatları ve mezhepleri red ediyor ve deizm süreci başlıyor.

Ben de kendi dini keşif sürecim, 17-25 Aralık sürecinde başladı. O vakte kadar dinin, insanlar arasında kuvvetli bir bağ olduğunu sanırdım. Oysa Fetöcüler, bir hafta bekledi ve ardından dağıldı. Bu süreçte dine inancım adım adım zayıfladı. Dedem Korkut'u okurken, Aleviliğin aslında İslam olmadığını, Türklerin İslam öncesi inancının İslam boyası ile boyanmasından başka bir şey olmadığını keşfettim. Biz Kürt'üz doğru, biz de Aleviliği, Türklerden öğrenmiştik. Sonra, Pir Sultan Abdal, bir şiirinde Dürri Mekrun'u oku dizesinden etkilenip, Yazıcıoğlu Ahmet Bican'ın, Osmanlı yüksek kültürünün önemli bir eseri olan Dürri Mekru'u okudum. (Muhdiddin Arabi'nin ve belki başka bazı yazarların bu isimli kitabı var.)  Yazıcıoğlu, açıkça Aleviliğin, Hıtaylar'dan çıktığını yazıyor. Yani Şah Hatayi'nin adı hata yapmaktan değil, Hatayi'lerden geliyordu. Yani Osmanlı'da bunu biliyordu. Uygurların sanem dansı ile semahın benzerlikleri tesadüf değildi. Diğer yandan, Profesör İlhan Arsel'in Şeriat ve Kadın adlı eserini okuyunca, yıllar önce okuduğum, Fuzuli'nin Hakikat-ül Saada'sını hatırladım ve yapılan ahlaksızlığı keşfettim. İkinci imam Hasan, karısı Cude tarafından zehirlenmişti.Cude'nin, kocasını zehirlemek için açık sebebi vardı. Hasan, küçük yaşta kızlarla, tek gecelik muta nikahı yapıp duruyordu. Kadın gene iyi biriymiş, ben olsam balta ile kafasını koparırdım. Muta nikahının Şiiliğe özgü olduğunu sanıyorsanız, yanlıyorsunuz. Arap ülkelerinde de son derece yaygındır. Bu da benim dinden kopma noktam oldu.

Öğrencilerim arada dini sorular soruyor. Ben de onlara dini kitapları okumalarını öneriyorum. Sadece Kuranı değil, tarikat liderlerinin (Said-i Nursi, Süleyman Hilmi Tunahan vs) kitaplarını da kaynağından okumalarını tavsiye ediyorum. Pek çoğunun yüzü asılıyor. Zira keşfedeceklerinin hoşlarına gitmeyeceğini biliyorlar.

https://onbinkitap.blogspot.com/2019/01/dedem-korkut-ve-alevilik.html

https://onbinkitap.blogspot.com/2019/02/fuzuli-hakikatul-saada-ilhan-arsel.html

https://onbinkitap.blogspot.com/2020/08/gazalinin-omuzundan-atilan-tufekler.html

ATATÜRKÇÜLÜLERİN ŞANLI DİRENİŞİ

 Atatürkçülük, daha kurulurken saldırı altındaydı. Bu saldırılıar genelde sağdan, din tüccarı kesimlerdendi. Solcular, Komünistler, çok acı çekse de Atatürk aleyhine çok konuşmadı. Bu olgu yetmişlerin başına kadar sürdü. Doğu Perinçek, Atatürk'e küçük burjuva devrimcisi demiş ve bu sözler, radikal sol gruplar arasında yayılmıştır. (https://onbinkitap.blogspot.com/2020/09/dogu-perincek-kimdir.html) Atattürkçülük,  seksenli yıllarda yalancı bir bahar yaşadı. Gardrop Atatürkçülüğü dediğimiz şey yaşandı. Her odaya Atatürk resmi, her bahçeye Atatürk büstü ve her meydana Atatürk heykeli ile özetlenebilecek bir Atatürkçülüktü. Döneme adını veren ise, Atatürk'ün üzerine giydiği, 1930'lu yıllar modası bedene tam oturan takım elbiseler ile, gene 1930'lu yıllar modası etek-ceket kadın takımlarının moda olmasıydı. 

12 Eylül, kıyafette, büstte, resimde, heykelde yani kısaca görüntüde Atatürkçü'yken,  pek çok uygulamada Atatürk düşmanıydı. Atatürk'ün kurduğu Türk Dil Kurmu ve Türk Tarih Kurumu'nu kapatıp, Atatürk, Dil ve Tarih, Yüksek Konseyi diye bir kurum kurdu. Atatürk'ün kurduğu sistemi daha bir bozdu. Türk Hava Kurmu'nun,  kurban derisi bağışı tekelini elinden alıp, tamamen devlete bağımlı hale getirdi.  12 Eyül rejimi, Öz Türkçe'ye düşmandı. Bir sürü Öz Türkçe kelimeyi yasaklayıp, Osmanlıca kelimeleri TRT ve ders kitaplarında zorunlu tuttu. Hatta bu kelimelerden biri, darbenin başı Kenan Evren'in soy adıydı ve pek çok kişi bu duruma, Kenan Kainat diye alay ediyordu.Sonraki yıllar bu halka zorla dayatılan Osmanlıca kelimeler unutuldu. (https://onbinkitap.blogspot.com/2022/11/osmanlicanin-yenilgisi.html) Dönemin diğer bir özelliği de, eğitimin dinselleşmesiydi. Olay sadece zorunlu din dersleri olması, bunun anayasaya girmesi değildi. O dönem din derslerin yapısı da buna dahildi. Seksenler ve doksanların din dersleri, büyük ölçüde Sünnici, hatta Hanefici bir müfredaya sahipti. Yapılan şey, toplumu Sünnileştirme hareketiydi ve dinsel zorbalıktı. Benzerini Ruslar, Müz-slümanlara, özellikle Ural bölgesi Müslümanlarına yapmışlar, Müslümanların her gün en az yarım saat Hristiyanlık dersi almasını zorunlu yapmışlardı. (https://onbinkitap.blogspot.com/2023/11/dinsel-zorbalik-ve-cesitleri.html) 12 Eylül rejimi de o yolda ilerliyordu. O dönem Aleviler arasında Ateizm yayılmaya başlamıştı. Bunun sebebi, devletin zorbalığına, azınlığın tepkisiydi. (https://onbinkitap.blogspot.com/2018/09/azinlik-suclari-koku-ve-azinlik-ateizmi.html) (https://onbinkitap.blogspot.com/2019/07/dinsizlik-turleri-2-azinlik-dinsizligi.html) Bir de o dönem din öğretmenleri, Aleviliğe karşı ara ara saldırır, bu saldırılar da basında haber olurdu. Din öğretmenleri ara ara Alevi öğrencileri dışarı çıkarır, Sünni çocuklarla özel şeyler söyleyeceğiz, gibi laflar ederdi.

Darbecilerin gardrop Atatürkçülüğü,  sonraki yıllarda Atatürk'e saldırmanın bahanesi olacaktı. Doksanların başından itibaren Atatürkçülüğü karalamak için kullandı. (https://onbinkitap.blogspot.com/2017/10/doksanli-yillar-7-yetmez-ama-evetcilik.html) 

Buna rağmen Atatürkçüler direndi. Derneklerle, vakıflarla diredni. Okuyarak ve okutarak direndi. Atatürk tişörtleri, telefon kılıfları ile diredi. Her milli bayramlarda ve on kasımlarda Anıtkabir'e koşarak direndi. Şair, Ahmet Arif'in Anadolu şiirinde dediği gibi  tırnak ile, diş ile,  kitap ile, iş ile, sevda ile, düş ile direndi. Direnmeye de devam ediyor, devam edecek.

Sonuçta vardığımız nokta odur ki, bu karanlığın ardındaki tek ışık Atatürkçülüktür. Bugün türbanlı kızlar bile Atatürk resimli, imzalık tişörtler diyor, yıllarca Zaman yada Akit aboneliğini gözümüze sokan esnaf, gençler alış-veriş etsin diye dükkana Atatürk resmi asıyorsa, bu gerçeğin sayesindedir. Stadyumlarda binlerce kişi, Mustafa Kemal'in askerleriyiz, diye bağırıyorsa, bu gerçeğin sayesindedir.

Direnişimiz devam edecektir. Hedef sadece mevcut iktidar partisini indirmek değildir. Laikliğiyle, devletçiliğiyle, tüm yönleriyle Atatürkçülüğü devlette etkin, baskın ve gardroptan öte, gerçek ideoloji yapmaktır.

GÖSTERİŞ ENFLASYONU

 

İktisatta Greedflasyon diye bir şey varmış, açgözlülük enflasyonu. Mahfi Eğilmez'e göre bu ''İngilizcede açgözlü anlamına gelen greed sözcüğüyle enflasyonun birleştirilmesinden doğmuş bir terim olan greedflasyon; yüksek enflasyonun yarattığı ortamdan yararlanarak mal ve hizmetlerin satış fiyatlarını enflasyonun da üzerinde artırma eylemini tanımlıyor.'   

Bence bu, öğrenilmiş çaresizlik ve kendini gerçekleştiren cesaretle ilgili de bir şey.  (https://onbinkitap.blogspot.com/2022/04/kendini-gerceklestiren-kehanetin-gunluk.html) Yani aslında tüketici de nasıl olsa enflasyon var diye her türlü fiyat artışını kabulleniyor. 

Ben, Mahfi Eğilmez yada başka bir iktisatçının yazısında görmediğim bir şeyden bahsedeceğim, gösteriş yapma enflasyonu yada gösteriş yapmanın enflasyona katkısı. Bu olay, ülkemiz gibi geri kalmış ülkelerde daha fazla. İlk neden, birikimsiz, kültürsüz insanlar, harcama yaparak bunu gösterme eğilimi daha fazla. Aslında bu her insanda var. Hatırlar mısınız sosyal medaynın ilk yıllaırnda, daha Facebook gençler arasında da yaygınken, İnstağramın ilk yıllarında yemeğin fotosunu çekme modası vardı. Moda bir yana, çolgunlıktı bu. Bununla alay eden videolarda bayağı yayılmıştı. Azalarak bitti bu moda. Lokanta ve kafelerim absürt sunumları ve saçma dekorları, bu akımdan kalmadır. Sonra bir ara konum atma modası başladı. Şu günlerde de fiş-fatura paylaşma modası var.

Bu olay, ülkemiz gibi kültürü geri ülkelerde daha fazla. Çünkü oralarda bu tür eksiklikleri para ve makam gücü ile kapatma alışkanlığı var. Parayı da göstermenin yolu günümüzde sosyal medya olmuş durumda. Sosyal medyadan evvel, arkadaşınızı eve misafir etmeliydiniz ki, yeni eşyaları gösterebilmeliydiniz ya da yemek ısmarlamalıydınız ki, lokantanın müdavimi olduğunu gösterebilmeliydiniz. Şimdi ise sosyal medya hesabınıza foto yada video atmanız, yer bildirimi yapmanız yeterli. Hele bir de infuluencer olup, bu işten para bile kazanabilirsiniz.

Bütün bunlar, enflasyonu arttıran bir faktör olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle açgözlü insanlar, fiyat arttırmaya bahane arıyor. Özellikle mekan (Kafe-lokanta) işleten merdiven altı yerler bile,  fiyat arttırmaya bahane arıyor. En basitinden bir kaç Yeşilçam filmi resmi-afişi asıp,  sözde Yeşilçam kafe oluyor, çaya-kahveye yüksek fiyat vermeye kalkıyor.

Kamu kaynaklarını makam arabalarına, uçaklarına, odalarına falan harcayan siyaset de buna çanak tutmaktadır.  Bu, doğu toplumlarının antik Yunan'dan beri alay ettiği doğulu gösteriş merakının sonucudur. Aristofanes, Sokrates'i yeren Eşekarıları adlı oyununda, Pers (Akhamenid-Antik İran) devlet adamları ve hükümdarlarının lüks ve ihtişam merakıyla alay eder. Oyun karakterleri, Pers komutanları  gibi süslenmişsin, der. 

Enflasyonun tek sebebi yada en büyük sebebi gösteriştir diyemem ama etkenlerden biri olduğunu söyleyebilirim.

ATATÜRK, TBMM KONUŞMASI 6 MART 1922

 

'...Hepiniz bilirsiniz ki, Avrupa' nin en önemli devletleri, Türkiye'nin zararıyla, Türkiye'nin gerilemesiyle ortaya çıkmışlardır. Bugün bütün dünyayı etkileyen, milletimizin hayatini ve Ülkemizi tehdit altında bulunduran, en güçlü gelişmeler, Türkiye'nin zararıyla gerçekleşmiştir.

Eğer güçlü bir Türkiye varlığını sürdürseydi, denebilir ki İngiltere’nin bugünkü siyaseti var olmayacaktı. Türkiye, Viyana'dan sonra Peste ve Belgrat'ta yenilmeseydi, Avusturya / Macaristan siyasetinin sözü edilmeyecekti. Fransa, Italya, Almanya'da, ayni kaynaktan esinlenerek hayat ve siyasetlerini geliştirmişler ve güçlendirmişlerdir.'

'...Bir şeyin zararıyla, bir şeyin yok olmasıyla yükselen şeyler, elbette o şeylerden zarar görmüş olanı alçaltır. Gerçekten de Avrupa’nın bütün ilerlemesine, yükselmesine ve uygarlaşmasına karşılık, Türkiye gerilemiş, düştükçe düşmüştür. Türkiye'yi yok etmeye girişenler, Türkiye'nin ortadan kaldırılmasında çıkar ve hayat görenler, zararlı olmaktan çıkmışlar, aralarında çıkarları paylaşarak, birleşmiş ve ittifak etmişlerdir. Ve bunun sonucu olarak, birçok zekâlar, duygular, fikirler, Türkiye'nin yok edilmesi noktasında yoğunlaştırılmıştır. Ve bu yoğunlaşma, yüzyıllar geçtikçe oluşan kuşaklarda, adeta tahrip edici bir gelenek biçimine dönüşmüştür. Ve bu geleneğin, Türkiye'nin hayatına ve varlığına aralıksız uygulanması sonucunda, nihayet Türkiye'yi ıslah etmek, Türkiye'yi uygarlaştırmak gibi birtakım bahanelerle, Türkiye'nin iç hayatına, iç yönetimine islemiş ve sızmışlardır. Böyle elverişli bir zemin hazırlamak güç ve kuvvetini elde etmişlerdir.'

'...Oysa güç ve kuvvet, Türkiye'de ve Türkiye halkında olan gelimse cevherine, zehirli ve yakıcı bir sıvı katmıştır. Bunun etkisi altında kalarak, milletin en çok da yöneticilerin artık durumu düzeltmek, hayat bulmak, insan olmak için, mutlaka Avrupa'dan nasihat almak, bütün isleri Avrupa’nın emellerine uygun yürütmek, bütün dersleri Avrupa'dan almak gibi birtakım zihniyetler ortaya çıktı. Oysa hangi istiklal vardır ki yabancıların nasihatleriyle, yabancıların planlarıyla yükselebilsin? Tarih böyle bir olay kaydetmemiştir. Tarihte, böyle bir olay yaratmaya kalkışanlar, zehirli sonuçlarla karsılaşmışlardır. İste Türkiye de, bu yanlış zihniyetle sakat olan bazı yöneticiler yüzünden, her saat, her gün, her yüzyıl, biraz daha çok gerilemiş, daha çok düşmüştür.'

'...Bu düşüş, bu alçalış, yalnız maddi şeylerde olsaydı, hiçbir önemi yoktu.
Ne yazık ki Türkiye ve Türk halkı, ahlak bakımından da düşüyor. Durum incelenirse görülür ki, Türkiye Doğu 'maneviyatı’yla sona eren bir yol üzerinde bulunuyordu. Doğu’yla Bati'nin birleştiği yerde bulunduğumuz,'maneviyat’ından tamamıyla soyutlanıyoruz. Hiç şüphesizdir ki bu büyük memleketi, bu milleti, çöküntü ve yok olma çıkmazına itmekten başka, bir
sonuç beklenemez (bundan) .'

'... Bu düşüsün çıkış noktası korkuyla, aczle başlamıştır.

Türkiye'nin, Türk halkının nasılsa basına geçmiş olan birtakım insanlar, galip düşmanlar karsısında, susmaya mahkûmmuş gibi, Türkiye'yi atıl ve çekingen bir halde tutuyorlardı. Memleketin ve milletin çıkarlarının gerektiğini yapmakta korkak ve mütereddit idiler.

Türkiye'de fikir adamları, adeta kendi kendilerine hakaret ediyorlardı. Diyorlardı ki 'Biz adam değiliz ve olamayız. Kendi kendimize adam olmamıza ihtimal yoktur.'

Bizim canımızı, tarihimizi, varlığımızı bize düşman olan, düşman olduğundan hiç şüphe edilmeyen Avrupalılara, kayıtsız şartsız bırakmak istiyorlardı. 'Onlar bizi idare etsin' diyorlardı.'

‘...Bilelim ki, ulusal benliğini bilmeyen uluslar, başka uluslara yem olurlar.’


Meclis konuşmasından./ İş Bankası Kültür Yayınları./
TBMM Gizli celse zabıtları cilt–3. /.6 Mart 1922.- Mustafa Kemal.

İSTATİSLİK FELSEFESİNDE HİÇLİK

 Bir dislekis birey olarak matematiği sevsem de, diskakkuli denen illeti de yaşadığımdan, en basit hesaplamalar için hesap makinesine muhtacım. Biraz da bu yüzden, istatisliği uzun süre sevemedim. Sonra fark ettim ki ben sahtekarlığa alet olan istatisliği sevmiyormuşum. İstatislik ve olasılık hikayelerini anlatan bir öykü kitabı, istatisliğe bakış açımı değiştirdi. Hikayelerde İngilzlerin efsanevi dedektifi Sherlock Holmes  ve kendisi kadar ünlü yardımcısı doktor Watson anlatıyordu. (Tani yazarı Sir William Conan Doyle öleli çok olduğu için sınai hakları artık olmayınca, böyle fantaziler yapabiliyorsunuz.) İkili meseleleri istatislik ve olasılık kullanrak çözüyordu.

Anladığım kadarı ile istatislikle genelde her şey çan eğrisi yada Napolyon şapkasına benzer bir çizelgede geçiyor. Verilerimizin çoğu kez bu eğriye uymasını bekliyoruz. Verilerimiz beklenenden azsa,  tablonuz sola çarpık, çoksa sağa çarpık oluyor. Örneğin öğrenciler fazla not almışsa sağa çarpık, az not almışsa sola çarpık oluyor. Bu sınırlı evrende olan bir şey. Devam eden veriler yükselebiliyor yada çocuk kaydırağı gibi düşebiliyor, dalgalanabilip, düz bir çizgi olabiliyor. (https://onbinkitap.blogspot.com/2016/11/nufus-istatisliginincocuk-kaydiragi.html)

Bütün bunlar bir girişti ve iyi bir istatislikçi size çok daha fazlasını anlatacaktır. İnsan haddini zorlamalı ama bilmeli. Muhtemelen şu kadarcık aktarılan bilgide de bir sürü yanlışım vardır ve iyi bir istatislikçi yada matematikçi bir sürü yanlışımı ortaya çıkaracaktır. Kıt matematik bilgimle anlayabildiğim (yanlışım varsa düzeltin) kimyanın aslında fiziğin alt dalı olmasına rağmen konusu çok geniş olduğunda ayrı bir lisans alanı olması gibi, istatislikte benzer bir hale gelmiş.

İstatislikte normal dışı aranıyor, bu da daha önceki verilere veya başka verilere dayanıyor. Bu açıdan da istatislik yaptığı, yani beraber çalıştığı bilimle de ilgili. Mesela epidemiyoloji, yani coğrafi-toplumsal tıp; neden ülkenin belli bölgelerinde bazı hastalıkların çok, bazıların az olduğunu sorgular. Doğum oranları neden birden artıp, azalmaktadır gibi sorular sorar.

Diğer yandan asıl sorulması gerekn bazı verilerin neden hiç yada hiç denecek kadar az olduğu; sonra neden birden çok arttığını falan sorgulamalıdır. Mesela Çernobil nüklüer felaketinden sonra lösemi ve diğer kanserlerin müthiş artışı sorgunalmalıdır.

''Raporun "Türkiye nasıl etkilendi?" bölümünde ise özetle şu ifadeler yer alıyor:

"Türkiye‘de de Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları ve Pediatri Ana Bilim Dalları‘nın yaptığı çalışmaya göre lösemi vakaları, 1986 öncesi yüzde 0.7‘den, 1986 sonrası yüzde 2‘ye çıktı. Kanserle Savaş Dairesi Başkanlığı‘nın verilerine göre Türkiye‘de 1984 yılında yüz binde 19.2 olan kanser vakaları, 1996 yılında 100 binde 63.46 olarak bildirildi."

(Cumhuriyet-26-04-2017)

Lösemi ve kanser üç kattan fazla artmış, üstelik 2017 sonuçları itibarı ile. Bazı istatisliklerin neden açıklanmadığı da başka bir mesele. Mesela 2016'dan beri Türkiye'de kayıp çocuklar istatisliği yayınlanmadığını Epstein sıkandalından sonra öğrendik.  Türkiye istatislik kurumu TÜİK, uzun zamandır enflasyon sepetinde neler olduğunu açıklamıyor.

Bir  de tarihe istatislikteki hiçler açısından bakalım. Yakın tarihte, 12 Eylül'ün hiçlerine bakalım. Mesela 12 Eylül rejiminin felsefesi hem sağı, hem solu ezmekti. Görünüşte öyle oldu, solu biraz daha fazla ezdi. Altı yüz elli bin kadar göz altına alınan kişiden beş yüz bin kadarı soldu, geri kalanı sağcıydı. Dokuz tane ülkücü astı falan filan.  Eşit derecede de sağdan ve soldan gazete kapatmıştır. Peki kaç tane sağcı gazeteci yazar tutuklanmıştır. Hemen hemen hiç. Hatta 12 Eylül boyunca ideolojisinden tutuklanmış Ülkücü yoktur. Adli suçlar (cinayet ve benzeri) tutuklanmış militanlar vardır. (https://onbinkitap.blogspot.com/2023/07/turk-milliyetciliginin-acinasi-hali.html)

12 Eylül'ü geçtim, 12 Mart ve 27 Mayıs bile çoğunlukla solcu yazar çizerleri tutuklamıştır ve her üç askeri darbe de hiç sağcı akademisyen görevden almamıştır.

Şu yazıyı 2020 Temmuzunda yazmışım (https://onbinkitap.blogspot.com/2020/07/27-mayisi-solcu-sanmak.html).Fazıl Say'ın babası Ahmet Say'ın dergi yazılarından derlenmiş bir kitabı okudum. 27 Mayıs günlerinde bir anti komünizm mitinginde, Fazıl Say'ında aralarında olduğu solcu gençlere saldıryorlar. Sonra da orada bulunan bir subaya bağırıyorlar. 'Bunları siz bu kadar şımarttınız'' diye. Subay da utançla boynunu büküyor. Yani aslında NATO'nun isteği ile verdiği özgürlüklerden dolayı asker de pişman. Zaten 12 Mart olmadan bile bir kısmını geri almıştır. 12 Martta büyük bir kısmını geri alıp, 12 Eylülde de hepsini alacaktır askerler.

12 Eylül, hem sağdan, hem de soldan tüm işçi sendikalarını kapattı. Sadece işçi sendikalarını değil, derneklerini ve vakıflarını da kapattı. Sadece Devrimci İşçi Sendikları Konfederasyonu DİSK'i değil, Milliyetçi İşçi Sendikaları Misk'i, Türk-İş'i ve diğer nice sendikaları, hatta dernekleri, lokalleri kapatıp, mallarına, özellikle de matbaalarına el koydu. Peki işveren sendikalarına da aynısını yaptı mı?

İşveren sendikaları ve derneklerini özellikle ödüllendirdi. Hele TÜSİAD, yeni anayasayı resmen kendisi yazdı sayılabilir. Çünkü 12 Eylül anayasası yazıldığında, işçi sendika ve dernekleri kapalıyken, anayasanın hemen her maddesi TÜSAİD istişare kurulunun onayından geçti. MESS (Metal Sanayicileri Sendikası) başkanı Halit Narin, o meşhur sözünü söylemişti:

-Bu güne kadar hep işçiler gülmüştü, şimdi biz güleceğiz, işçiler ağlayacak.

Halit Narin, TÜSİAD ve MESS, sözünü tuttu ve halen işçileri ağlatmaya devam ediyor. TÜSİAD, MESS ve diğer TÜSİAD üyelerinin, 12 Eylül öncesi yada Seksen Öncesi diye anlatılan kargaşalıkta hiç rolleri yokmuş, sadece mağdurlarmış gibi tavır takınıldı. Oysa bazı iş adamlarının Maraş-Çorum katliamlarına yada Ülkücü komando kamplarına desteği, çok konuşulan iddialardı. (https://onbinkitap.blogspot.com/2023/07/turk-milliyetciliginin-acinasi-hali.html)

Sadece Halit Narin değil, genel anlamda TÜSİAD'da, 12 Eylül öncesi toplumsal gerginliği bilinçli olarak arttıran başrol oyuncularından biridir. Bületn Ecevit'in, Güneş Motel'deki gizli transferlerle, güçlükle kurduğu azınlık hükumetini devirmek için gazetelere sayfalar dolusu ilanlar verip, açıkça devletin sosyal politika belirlemesine düşman olmuşru.

(https://onbinkitap.blogspot.com/2023/12/teflon-tusiad-ve-teflon-kaplamalari.html)

TÜSİAD demişken,  bir dönem TÜSİAD başkanlığını da yapmış olan Cem Boyner'le ayak üstü yarım saatten fazla sohnet etmişliğim vardır. 1994 kışında, Eskişehir'de, şimdilerde çoktan kapanmış olan Kibele kitabevinde karşılaştık. (Kendisi muhtemelen hatırlamıyor) Düşük oy oranları yüzünden kapatacağı Yeni Demokrasi Hareketi partisinin propagandasını yapıyordu ve samimi sohbetimizin sebebi de buydu. (Yoksa koskoca Boyner Şirketler Grubu'nun yönetim kurulu başkanının, üniversitenin ilk yılında olan bir gençle konuşması mümkün müydü? YDH o zamanlar Kürt, Alevi ve diğer azınlıklarla ilgili konularda, bu gün bile bazı kişilerin şimşeklerini üzerine çekecek sözler söylüyor, azınlıkların dil ve ibaadet hakkını savunuyordu.  Konuştuğumuzda bana kırk yıllık sosyal demokrat biriymiş gibi gelmişti. Bu yüzden bir kaç gün önce, kendisinin gençliğinde Ülkücü olduğu, hatta öldürülen MHP milletvekili Emin Sazak'ın kızı ile evli olduğunu öğrenince bayağı şaşırmıştım. Kısa ömürlü partisi, sonradan yetmez amacı olacak gazeteci-aydınları bir araya getirmişti. (https://onbinkitap.blogspot.com/2017/10/doksanli-yillar-7-yetmez-ama-evetcilik.html)

(https://onbinkitap.blogspot.com/2023/05/liberallerin-kurt-ulusalcilarin-alevi.html)

Bu anı paragrafını geride bırakıp, istatislik ve hiçlik konularına geri dönelim. Mesela ülkemizde, cumhuriyet tarihi boyunca kaç tane sağcı-muhafazakar aydın-akademisyen-yazar vesaire suikaste uğramıştır, tahmin edelim. Sıfır, yani hiç. O kadar sağcı genç, politikacı, militan vesair suikaste uğradı ama hiç bir sağcı yazar suikaste uğramadı, ölmek bir yana, buna teşebbüs bile edilmedi. Ülkede dolar milyarderi bir ailenin üyesi (Özdemir Sabancı)  ve Ülkü ocakları genel başkanı bile öldürüldü ama hiç yazar-çizer, sinemacısı falan öldürülmedi. (https://onbinkitap.blogspot.com/2023/01/sinan-ates-ya-da-buyuk-sessizlik.html)

Suikastten sonra öğrendiğime göre önce bir Ülkü Ocakları genel başkanına cinayet teşebbüsü  olmuş ama başarısız olmuş. Eski başbakanlardan Nihat Erim, Cem Boyner'in kayınpederi de olan Emin Sazak'da dahil pek çok sağcı politikacı öldürülür yada sakat kalırken, tek bir sağcı yazar, çizer, oyuncu yada yönetmene dokunulmamıştır. İbrahim Kaypakkaya'yı ihbar eden öğretmen, otuz yıldan fazla bir zaman sonra bulunup, öldürülmüştür ama Maraş Katliamının tetikleyicisi Güneş Ne Zaman Doğacak filminin oyuncu, senaryo ve reji eikbine dokunulmamıştır. Diyarbakır cezaevinin meşhur yüzbaşısı Esat Oktay Yıldıran'ı, estetik ameliyat olduğu halde sesinden tanınıp, öldürülmüş ama Kürtler aleyhine yazı yazan yazarlara dokunulmamıştır.

Ancak solcu ve Atatürkçüler her zaman hedef olmuş, sadece suikastlerle değil,  İlhan Erdost gibi hapishanede dövülerek de öldürülmüşlerdir. Hapislerde uzun yıllar yatmışlardır. Mesela her dizesi hapishane kokan, her şiirinde zindan kelimesi geçen Necip Fazıl Kısakürek, toplamda iki yıl  kadar hapis yatmıştır. 12 Eylül döneminde Nihal Atsız'ın kitapları, resmi olarak yasaklanmamış ama (muhtemelen uyarıyla) bir süre piyasadan kalkmıştır.

Sağcı yazarlara, bunu solcularla kıyaslarsak,  15 temmuzculara bile daha insaflı davranmıştır.  Tutuklalan kırk dört kişinin çoğu serbest bırakılmıştır. Can Atalay, Anayasa Mahkemesinin kararına, hatta kararlarına rağmen halen hapistedir. Osman Kavala ve daha niceleri hapistedirve 20 Ocak 2024 itibarı ile 

Can Atalay demişken, yetmez ama evetçiler ne haldedirler.  2024 Ocak ayı itibarı ile aralarından bir yazarın intihal davasına yüz kusur imza ile desteklemekle meşguller. Hemen hemen hepsi de, Aydın Doğan'ın iktidara yakın Doğan Kitap'ın yazarları olmalarıdır. Basında bazı kişilerin ima ettiğine göre bu yazarlar, bazılarının kitapları yok denecek kadar az satsa biler, Doğan Kitapla, dolayısı ile iktidar ile bir şekilde maddi ilişki içerisinde. (https://onbinkitap.blogspot.com/2023/11/aydin-dogan-kimdir.html)

Aralarında Zülfü Livaneli'yi görmek beni şaşırtmadı. Çünkü kendisinin Mutluluk romanı, Mısırlı yazar Necip Mahfuz'un Dilenci romanından çalıntı. Doksanlı yıllarda filmi de yapılan meşhur Ağır Roman'a, gene Necip Mahfuz'u Cebelkavi Sokağı Çocukları romanı ile çok benzerlikler gösteriyor.

Bu sistemi eleştirirken biraz da istatislikteki hiçliklere bakmalı. Sadece öldürülme değil, görevden alma, atılma konusunda da hep sol akademisyenler ve öğretmenler hedef gözetilmiş. 12 Eylül'ün 1402'likleri arasında ne akademisyen ne de öğretmen olarak bir tane sağcı yoktur. 15 Temmuz sonrasında bile,  bolca solcu-Atatürkçü öğretmen ve akademisyen atıldı.

Sistemi eleştirirken ilk önce yok yada yok denecek kadar az olan şeylere bakmalı.